شماره ۷۵۵۹۹/ت۵۰۹۸۵هـ ۱۱/۶/۱۳۹۴ تصویب‌نامه در خصوص برنامه جامع بهرهوری کشور سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ـ سازمان ملی بهرهوری ایران هیأت وزیران در جلسه ۲۵/۵/۱۳۹۴ به پیشنهاد شماره ۵۸۱۲۷ مورخ ۲۶/۵/۱۳۹۳ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده (۷۹) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۸۹ـ تصویب کرد: کلیه دستگاه‌های مقرر در برنامه جامع بهرهوری کشور به شرح پیوست که به مهر دفتر هیأت دولت تأیید شده است، موظف به اجرای اقدامات مربوط هستند. معاون اول رئیسجمهور ـ اسحاق جهانگیری برنامه جامع بهرهوری کشور ۱ـ مقدمه چالشهای اساسی اقتصاد ایران نظیر نرخ بالای تورم، نرخ بالای بیکاری بهویژه در گروه جوانان و زنان، پایین بودن بازده سرمایهگذاری، کم بودن میزان سرمایهگذاری خارجی، پایین بودن درآمد صادراتی کشور بویژه درآمدهای غیرنفتی نسبت به توان بالقوه کشور و پایین بودن رتبه ایران در حوزه شاخص رقابتپذیری از جمله دغدغههای اقتصاد کشور است که ارتقای بهرهوری می‌تواند کمک کننده به رفع بسیاری از مشکلات مطرح شده باشد. مطابق ماده (۷۹) قانون برنامه پنجم توسعه، میبایست یک سوم از رشد (۸) درصدی اقتصاد۱ از محل ارتقای بهرهوری تأمین گردد. در این راستا، سازمان ملی بهرهوری ایران مکلف شده است با تدوین برنامه جامع بهرهوری کشور زمینههای حصول این امر را فراهم نماید. همچنین در سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بهصورت مستقیم یا غیر مستقیم به موضوع بهرهوری اشاره شده و جایگاه بهرهوری را به عنوان یکی از اصلی‌ترین سازوکار حصول اهداف مطرح شده، بیش از پیش برجسته نموده است. برنامه جامع بهرهوری کشور سندی دراز مدت است که با اتکاء به ترکیب دو نگرش راهبردی و فرآیندی طراحی شده است. مبنای تدوین این برنامه برخی از آموزههای قرآنی و دینی، اسناد بالادستی نظام شامل قانون اساسی، سیاستهای کلی نظام و برنامههای توسعه‌ای است. این برنامه مبنای فعالیت سازمان ملی بهرهوری ایران است. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱ـ در مواقعی که رشد اقتصادی کمتر از حد انتظار ۸ درصدی باشد در برنامه جامع بهرهوری کشور که افق ده ساله را مد نظر دارد و در آن جهش بهرهوری مدنظر است. حداقل ۲ واحد درصد از رشد اقتصادی میبایست از طریق رشد بهرهوری تأمین گردد. ۲ـ تعاریف و اختصارات: در این برنامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند: الف ـ سازمان : سازمان ملی بهرهوری ملی ایران ب ـ بهرهوری: نسبت ستانده به داده یا به صورت دقیق‌تر، حاصل ترکیب کارایی و اثربخشی. پ ـ شاخص بهرهوری: نسبت ارزش ستانده به ارزش داده که در سه نوع تک‌عامله، چند عامله و کل عوامل طبقه‌بندی می‌شود. شاخص بهرهوری تک عامله نسبت ستانده را به یکی از عوامل تولید، شاخص بهرهوری چندعامله، نسبت ستانده را به ترکیبی از عوامل تولید و شاخص بهرهوری کل نسبت ستانده را به کل عوامل تولید ارزیابی و پایش می‌کند. ت ـ بهرهوری سبز: راهبردی برای رسیدن به پیشرفت، توسعه اقتصادی و اجتماعی که هم دارای توجیه اقتصادی و هم زیست محیطی است. ث ـ فعالیت اقتصادی: فعالیت‌هایی که شامل تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات در همه سطوح جامعه است. ج ـ چرخه مدیریت بهرهوری: مجموعه‌ای یکپارچه از فعالیتهای اندازه‌گیری، تحلیل، برنامه‌ریزی، اجرا و بهبود بهرهوری که در یک دوره بلندمدت زمانی و مستمر انجام میگیرد . چ ـ شاخصهای بهرهوری اختصاصی: نسبت ستانده به داده در یک سازمان یا دستگاه اجرایی معین است. شاخصهای اختصاصی در ارتباط مستقیم با مأموریتهای خاص هر سازمان تعریف می‌شوند و حالت عمومی و عام نداشته و ویژه آن سازمان یا دستگاه اجرایی خاص می باشند. از شاخصهای بهرهوری اختصاصی می‌توان برای بررسی، پایش، ارزیابی و مقایسه عملکرد سازمان یا دستگاه اجرایی در یک زمینه خاص طی سالهای مختلف و یا بین واحدها، سازمانها یا دستگاه‌های اجرایی مشابه استفاده نمود. ح ـ شاخصهای بهرهوری سبز: شاخصهایی که بهرهوری فعالیت‌ها را مبتنی بر رویکردهای معتبر بینالمللی و در قالب نگاه همزمان به بهرهوری و عملکرد زیست‌محیطی در جهت توسعه اجتماعی ـ اقتصادی مورد نظر قرار می‌دهد. این شاخص‌ها امکان پایش، نظارت و ارزیابی وضعیت بهرهوری، عملکردها، ابزارها و فن‌آوری‌های مناسب مدیریت زیست‌محیطی در جهت کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی فعالیت‌ها، تولیدات و خدمات سازمانها و دستگاه‌های اجرایی را فراهم می‌آورد. خ ـ تولید ناخالص داخلی:کل ارزش محصولات نهایی تولید شده توسط واحدهای مقیم در کشور در یک دوره زمانی مشخص در سطح کل اقتصاد. د ـ شاغل: طبق تعریف کار، تمام افراد (۱۰) ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع، حداقل یک ساعت کار کرده و یا بنا به دلایلی به طور موقت کار را ترک کرده باشند، شاغل محسوب می شوند. شاغلان بطور عمده شامل دو گروه مزد و حقوق بگیران و خود اشتغالان می شوند. ترک موقت کار در هفته مرجع با داشتن پیوند رسمی شغلی، برای مزد و حقوق بگیران و تداوم کسب و کار برای خود اشتغالان، به عنوان اشتغال محسوب می شود. ذ ـ ارزش ستانده کل: مجموع ارزش کالاها و خدماتی که در سطح کل اقتصاد تولید می شود، اعم از این که به دیگران عرضه شود یا به مصرف خود برسد. ر ـ نفرـ ساعت اشتغال: میزان ساعات کار انجام شده توسط شاغلان در سطح کل اقتصاد. ز ـ ارزش موجودی سرمایه ثابت: ارزش کل کالاهای سرمایه‌ای یک کشور در سطح کل اقتصاد در یک دوره زمانی مشخص، به جز کالاهایی که به عنوان مصارف واسطه مورد استفاده قرار می گیرد. ژ ـ ارزش خدمات سرمایه: جریان خدمات مولد ایجاد شده توسط کالای سرمایه‌ای یا کل موجودی سرمایه در سطح کل اقتصاد. س ـ جبران خدمات کارکنان: کل اجرت نقدی و غیرنقدی قابل پرداخت توسط بنگاه به کارکنان خود برای جبران کار انجام شده در یک دوره حسابداری معین، اعم از اینکه این اجرت قبل از انجام کار یا همزمان با آن یا بعد از آن پرداخت شده باشد. جبران خدمات کارکنان، کار داوطلبانه را که در مقابل آن پرداختی صورت نگرفته باشد دربرنمی‌گیرد. ش ـ ارزش مصارف واسطه: ارزش کلیه کالاها و خدمات به استثنای مصرف دارایی‌های ثابت که به عنوان مصرف سرمایه ثابت ثبت می‌شوند و به صورت داده در یک فرایند تولید، تغییر شکل داده یا مصرف می‌شوند. ص ـ مقدار انرژی مصرف شده: میزان کل انرژی مصرف شده در فرآیند تولید کالا و خدمات برحسب مقادیر وزنی حامل‌های انرژی. ض ـ مقدار آب مصرف شده: میزان کل آب مصرف شده در فرآیند تولید کالا و خدمات. ط ـ توسعه پایدار: توسعه‌ای که نیازهای نسل حاضر را برآورده سازد بدون آنکه توانایی نسل‌های آینده در برآورده سازی نیازهایشان را به خطر اندازد. توسعه پایدار استفاده از منابع و محیط زیست در زمان کنونی را به گونه‌ای که هیچ آسیبی به دورنمای استفاده نسل آینده وارد نسازد تضمین می‌نماید و با مشارکت همگانی در تمام سطوح اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حاصل می‌شود. ۳ـ شاخصهای استاندارد بهرهوری شاخصهای استاندارد بهرهوری، به شاخصهایی اطلاق میگردد که بهرهوری فعالیتهای اقتصادی را مبتنی بر رویکردهای معتبر بینالمللی ارزیابی می‌نماید. شاخصهای ارائه شده با توجه به مفاهیم اشاره شده و با بهره‌گیری از رویکرد مورد استفاده در کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه ( OECD ) و سازمان بهرهوری آسیایی ( APO ) تعریف و مورد استانداردسازی قرار گرفته است و عبارتند از نسبت ارزش ستانده به ارزش داده که در سه نوع تک‌عامله، چند عامله و کل عوامل طبقه‌بندی می‌شود. شاخص بهرهوری تک عامله نسبت ستانده را به یکی از عوامل تولید، شاخص بهرهوری چندعامله، نسبت ستانده را به ترکیبی از عوامل تولید و شاخص بهرهوری کل نسبت ستانده را به کل عوامل تولید ارزیابی و پایش می‌کند و در دو سطح کلان و خرد قابل محاسبه می‌باشد. ۴ـ اصول و ارزشهای هویتی نظام مدیریت بهرهوری کشور بهرهوری به بیان ساده به صورت نسبت حجم ستانده به حجم داده تعریف میگردد. همچنین با تعریفی دقیق‌تر، بهرهوری ترکیبی از کارایی و اثربخشی است و می‌توان گفت که بهرهوری آمیزهای از «درست انجام دادن کار» و «کار درست را انجام دادن» است که مورد پذیرش بسیاری از سازمانهای بینالمللی از جمله سازمان بهرهوری آسیایی می‌باشد. اصول و ارزشها از الزامات حاکم بر نظام مدیریت بهرهوری در کشور سخن می‌گوید و هر یک از الزامات تعریف شده مبنای تدوین سیاستها و راهبردهای ارتقای بهرهوری قرار میگیرد. اصول و ارزشهای حاکم بر نظام مدیریت بهرهوری کشور به شرح زیر است: الف ـ توسعه پایدار ب ـ برقراری عدالت پ ـ گسترش کارآفرینی ت ـ رشد اقتصادی ث ـ توسعه اجتماعی ج ـ پژوهش محوری چ ـ نوآوری ح ـ رقابتپذیری خ ـ بخش خصوصی پویا و پایا د ـ پایاسازی (استمرار حفظ) قدرت خرید در جامعه ۵ ـ بیانیه مأموریت۱ نظام مدیریت بهرهوری کشور با استناد به اصول و ارزشهای نظام مدیریت بهرهوری کشور، بیانیهی مأموریت این نظام عبارت است از: