بِسْم‌ِاللهِ الرَّحْمن‌ِ الرَّحیم جلسه سیصد و هشتاد و یکم (381) 18 آذر مــــاه 1382 هجری‌شمسی 14 شوال‌المکرم 1424 هجری‌قمری مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی دوره ششم ـ اجلاسیه چهارم 1383 ـ 1382 صورت مشروح مذاکرات جلسه علنی روز سه‌شنبه هجدهم آذرماه 1382 فهرست مندرجات : 1 ـ اعلام رسمیت و دستور جلسه.2 ـ تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید.3 ـ ناطقین قبل از دستور آقایان: حسن توفیقی ـ میرطاهر موسوی ـ حسین لقمـانیان و اسدالله کیان‌ارثی.4 ـ بیانات ریاست محترم مجلس شورای اسلامی بمناسبت سالگرد شهادت خلبان احمد کشوری.5 ـ تذکرات نمایندگان مردم در مجلس شورای‌اسلامی به مسؤولان اجرایی کشور.6 ـ تسلیت ریاست محترم مجلس شورای اسلامی به آقایان: مروت‌الله پرتو و یوناتن بت‌کلیا نمایندگان‌محترم خدابنده و آشوریان.7 ـ تذکر آیین‌نامه‌ای آقایان: بهزاد نبوی، سیدناصر قوامی و جلال جلالی‌زاده نمایندگان محترم تهران، قزوین و سنندج.8 ـ تصویب تقاضای یک‌فوریت لایحه تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی کشور.9 ـ خیرمقدم به دبیرکل اتحادیه کل کارگران لبنان و همراهان توسط ریاست محترم مجلس شورای اسلامی.10 ـ تصویب لایحه یک‌فوریتی ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی.11 ـ اعلام وصول (5) فقره لایحه.12 ـ قرائت نامه جمعی از نمایندگان محترم مجلس بمناسبت روز دانشجو.13 ـ قرائت اسامی غائبین و تأخیرکنندگان.14 ـ اعلام ختم جلسه و تاریخ تشکیل جلسه آینده. «جلسه ساعت هشت و سی دقیقه به ریاست آقای مهدی کروبی رسمیت یافت» اداره تدوین مذاکرات مجلس شورای اسلامی 1 ـ اعلام رسمیت و دستور جلسه رئیس ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم جلسه با حضور 199 نفر رسمی است، دستور جلسه را قرائت بفرمایید. منشی (خالقی) ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم دستور جلسه سیصد و هشتاد و یکم روز سه‌شنبه هجدهم آذرماه1382 هجری‌شمسی مطابق با چهاردهم شوال 1424 هجری‌قمری: 1 ـ ادامه رسیدگی به گزارش یک‌فوریتی کمیسیون مشترک درموردلایحه ساختار سازمانی نظام تأمین اجتماعی. 2 ـ گزارش کمیسیون اصل نودم قانون اساسی درمورد پرونده شکایتی آقای دکتر هاشم آغاجری. 3 ـ گزارش کمیسیون قضایی و حقوقی درمورد طرح استفساریه تبصره (5) الحاقی به ماده واحده قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی موقوفه (اعاده شده از شورای محترم نگهبان). 4 ـ گزارش کمیسیون بهداشت و درمان درمورد طرح اصلاح‌موادی از قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران‌مصوب سال 1374 (اعاده شده از شورای محترم نگهبان). 5 ـ گزارش کمیسیون اقتصادی درمورد لایحه موافقتنامه اجتناب ازاخذ مالیات مضاعف درمورد مالیاتهای بردرآمد و سرمایه‌گذاری بین‌دولت جمهوری اسلامی ایران و شورای فدرال سوئیس (اعاده شده ازشورای محترم نگهبان). 6 ـ گزارش کمیسیون فرهنگی درمورد طرح الزام رفع تصرف ازحریم قلعه فلک‌الافلاک شهر خرم‌آباد و تحویل آن به سازمان میراث‌فرهنگی کشور (اعاده شده از شورای محترم نگهبان). 7 ـ گزارش کمیسیون مشترک درمورد لایحه تشکیل سازمان‌میراث فرهنگی و گردشگری (اعاده شده از شورای محترم نگهبان). 2 ـ تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید رئیس ـ تلاوت کلام‌الله مجید. (آیات (60 ـ 55) از سوره مبارکه «یونس» توسط قاری محترم آقای‌رحیم خاکی تلاوت گردید) اَللّهُم‌َّ صَل‌ِّ عَلی' مُحَمَّدٍ وَ آل‌ِ مُحَمَّدٍاَعُوذُ بِاللهِ مِن‌َ الشَّیطان‌ِ الرَّجیم‌ْ ـ بِسْم‌ِاللهِ الرَّحْمن‌ِ الرَّحیم‌ِاَلا'اِن‌َّ للهِ ِما فِی‌السَّمو'ات‌ِ وَ الاْرْض‌ِ اَلا' ن‌َّ وَعْدَاللهِ حَق‌ٌّ وَّ لکِن‌َّ اَکْثَرَهُم‌ْ لا'یعْلَمُون‌َ * هُوَ یحْیی وَ یمیت‌ُ وَ اِلَیه‌ِ تُرْجَعُون‌َ * یااَیهَا النّاس‌ُ قَدْ جآءَتْکُم‌ْ مَّوْعِظَه‌ٌ مِّن‌ْ رَّبِّکُم‌ْ وَ شِفاءٌ لِّما فِی‌الصُّدُورِ وَ هُدی‌ً وَّ رَحْمَه‌ٌ لِّلْمُؤْمِنین‌َ * قُل‌ْ بِفَضْل‌ِاللهِ وَ بِرَحْمَتِه‌ِ فَبِذ'لِک‌َ فَلْیفْرَحُوا هُوَ خَیرٌ مِّمّا یجْمَعُون‌َ * قُل‌ْ اَرَاَیتُم‌ْ مّآ اَنْزَل‌َاللهُ لَکُم‌ْ مِّن‌ْ رِّزْق‌ٍ فَجَعَلْتُم‌ْ مِّنْه‌ُ حَر'اماً وَّ حَلا'لاً قُل‌ْ اللهُ اَذِن‌َ لَکُم‌ْ اَم‌ْ عَلَی‌اللهِ تَفْتَرُون‌َ * وَ ما ظَن‌ُّالَّذین‌َ یفْتَرُون‌َ عَلَی‌اللهِ الْکَذِب‌َ یوْم‌َالْقِیمَه‌ِ اِن‌َّاللهَ لَذُوفَضْل‌ٍعَلَی‌النّاس‌ِ وَ لکِن‌َّ اَکْثَرَهُم‌ْ لا'یشْکُرُون‌َ *(صَدَق‌َاللهُ الْعَلی‌ُّ الْعَظیم‌ْ ـ حضار صلوات فرستادند) رئیس ـ با تشکر از قاری محترم. 3 ـ ناطقین قبل از دستور آقایان: حسن توفیقی ـ میرطاهر موسوی ـ حسین لقمانیان و اسدالله کیان‌ارثی رئیس ـ ناطقین قبل از دستور را دعوت بفرمایید. منشی (امینی) ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم ناطقین قبل از دستور امروز عبارتند از: ـ جناب آقای حسن توفیقی نماینده محترم کاشان، آران و بیدگل. ـ جناب آقای میرطاهر موسوی نماینده محترم تبریز، آذرشهر و اسکو. (که هر کدام ده دقیقه وقت دارند) ـ جناب آقای حسین لقمانیان نماینده محترم همدان. ـ جناب آقای اسدالله کیان‌ارثی نماینده محترم فریدن و فریدون‌شهر. (که هر کدام پنج دقیقه وقت دارند) ـ جناب آقای حسن توفیقی بفرمایید. حسن توفیقی ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم با سلام به روان مطهر حضرت امام ـ رحمه‌الله علیه ـ و ارواح طیبه شهداء. «فبما رحمه من‌الله لنت لهم ولو کنت فظاً غلیظ القلب لانفضوا من حولک فاعف عنهم و استغفر لهم و شاورهم فی الامر»از رحمت خداست که با مردم خوش رفتار و نرم کرداری و اگر بدخوی سخت‌دل بودی، مردم از گرد تو پراکنده می‌شدند، پس درگذراز آنها و آمرزش‌خواه برای آنها و مشورت کن با آنها در کار. اگر رسول اعظم ما که درود خدا بر او باد مأمور به مشورت با مردم‌شده است و اداره امور جامعه را با رضایت و مشورت مردم سامان می‌دهد و خرد جمعی را بکار می‌گرفت و اینکار سنّت او بود، پس تکلیف زمامدار و زمامداران ما معین است. بدیهی است در عصر جدید سامان دادن به امر مشورت از طریق ایجاد فضای آزاد برای بیان عقاید و آراء و نقد حکومت ازطریق وسایل ارتباط جمعی و تبادل‌نظر با مجلس و احزاب و سازمانهای مردمی غیردولتی میسّر است. لذا برحکومت فرض است که شرایط آنرا فراهم آورده و پاسدار آن بوده و با نهادهای منتخب مردم بخصوص مجلس، مشورت و تبادل‌نظر نماید. متقابلاً بر سازمانهای مردمی و بخصوص احزاب و جناحهای سیاسی درون مجلس، فرض است که دیدگاههای خود را بصورت صریح و شفاف به مقام رهبری و سایر مسؤولین عالی کشور ارائه دهند. در راستای همین الزام شرعی و ضرورت عقلی بود که مدتی قبل(135) نفر از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس از سر درد و نگرانی ازآینده کشور نامه‌ای به مقام رهبری نوشتند و از بعضی از روشهای‌حکومت نقد و پیشنهادهایی را برای برون رفت از وضع موجود ارائه‌دادند. گرچه این اقدام بر مبانی محکم دینی استوار و مقتضای‌مسؤولیت خطیر نمایندگی بود، ولی با کمال تأسف این اقدام‌خیرخواهانه مستمسک عده‌ای که با اصل اصلاحات مسأله داشتندگردید تا با بی‌پروایی کامل انواع تهمت و افتراء را به این نمایندگان‌نسبت دهند و به تهدید آنان بپردازند. تهمتهایی از قبیل طرفداران اسلام آمریکایی، خود فروختگان‌داخلی، پیاده نظام دشمن و فراماسونری جدید، اقل‌ّ اتهاماتی بود که باهماهنگی خاصی از تریبونهای نمازجمعه، منابر، مراسم، روزنامه‌ها ووسایل ارتباط جمعی معینی به سمت مجلس و نمایندگان اصلاح‌طلب‌سرازیر و تدریجاً به حملات فیزیکی مبدل گردید. این حملات‌برنامه‌ریزی شده در ستاد ضد اصلاحات و گروههای محفلی خاص درپی القای این نکته بود که صحنه سیاسی کشور پس از دوم خرداد 1376صحنه نبرد حق و باطل و اسلام و ولایت با کفر و آمریکا شده است واصلاح‌طلبان نقش پیاده‌نظام دشمن را بازی و چون چنین است، نه تنهاعرض و آبرو و حرمت آنها که خون آنها نیز هدر است. بیانیه حریم شکن و آکنده از تهمت و بی‌حرمتی که اخیراً در مجلس‌قرائت و به نماد حاکمیت ملی و به شخصیتهای ارزشمند مجلس،آقایان دکتر خاتمی و مهندس نبوی مستقیم و غیرمستقیم جسارت‌نمود، ملهم از تفکر این ستاد بود که البته با انزجار اکثریت قریب به‌اتفاق نمایندگان روبرو و ریاست گرامی مجلس نیز آنرا فاقد ارزش نقدجدی دانستند و از آن گذشتند. اما نکته تأسف‌آور این است که بخشی از این ماشین تبلیغاتی راتریبونهایی تشکیل می‌دهد که قرار است مروج دین و اخلاق ومعنویت باشند. لذا قبل از حکومت باید نگران دین بود. حرف ما این‌است که اگر می‌خواهید فحش دهید، ما چاره‌ای جز شنیدن نداریم، ولی‌مردانگی کنید و تحت لوای دین، فحش ندهید و از دین وسیله‌حکومت نسازید. اسلام علی ـ علیه السلام ـ با فحش ناسازگار است. او کسی‌است که در هنگامه خون و آتش جنگ به سپاه خود گفت: «من زشت‌می‌دارم برای شما که دشنام‌دهنده باشید»، «انی اکره لکم تکونوا سبابین»بلکه شایسته آن است که بجای دشنام، رفتار و کردار سپاه دشمن را نقدکنید. آقایان ستاد جنگ روانی علیه اصلاحات! شما (135) نماینده‌اصلاح‌طلب مجلس را می‌شناسید و می‌دانید که در این گروه کسانی‌هستند که سالهای سال در شکنجه‌گاههای رژیم آمریکایی شاه مبارزه ویا در جبهه‌های جنگ تحمیلی فداکاری و یا در دولتهای بعد از انقلاب‌مسؤولیتهای خطیری را بعهده داشته‌اند. به اینها تهمت آمریکایی ودروغ پیاده نظام دشمن نمی‌چسبد و مردم نیز نمی‌پذیرند. پس بجای‌کوبیدن آب در هاون، اگر بضاعت آنرا دارید مواضع ما را نقد کنید.بعضی از این مواضع بقرار زیر است: 1 ـ ما اعتقاد داریم که قتلهای زنجیره‌ای، ترور دکتر سعید حجاریان(که بمنزله ترور همه روشنفکران دینی بود) حمله به کوی دانشگاه،بستن غیرقانونی مطبوعات، دستگیری و محاکمه غیرقانونی سیاسیون،صدور حکم اعدام یک روشنفکر مسلمان و متدین و جانباز انقلاب،قتل زهرا کاظمی، حمله به اجتماعات قانونی، ایجاد جو تهدید و ارعاب‌و شکستن قانون و مواردی از این قبیل که زائیده یک تفکر خاص‌می‌باشد، نه با اسلام نسبتی دارد و نه با مبانی انقلاب اسلامی و نه مردم‌مایل هستند که این رویه‌ها ادامه یابد. 2 ـ ما اعتقاد داریم که نهادهای اجماعی طبق قانون اساسی بایدبیطرف باشند و کارکرد حزبی نداشته باشند و طرف دعوا در مناقشات‌سیاسی نباشند. 3 ـ به اعتقاد ما در قانون اساسی، اختیارات و وظایف حکومت درنهادهای مختلف توزیع شده و نهاد رهبری نه فوق قانون اساسی(چنانچه آن تفکر خاص تبلیغ می‌کند) که بخشی از حکومت و حلقه‌وصل دین و حکومت و متکی به قانون اساسی است و اصل (110)همه وظایف و اختیارات رهبری را احصاء می‌کند. 4 ـ به عقیده ما هدف حکومت پیشرفت و توسعه کشور و رفاه‌روزافزون مردم و کمک به گسترش معنویت و اخلاق می‌باشد و به‌حکم «لا یکلّف الله نفساً الاّ وسعها»، بعهده گرفتن مسؤولیتهای‌ایدئولوژیکی فراتر از ظرفیت و توان کشور و به قیمت فقر مردم و کندشدن روند توسعه را به صلاح نمی‌دانیم و در این راستا به تشنج‌زدایی‌در روابط خارجی و اصلاح سیاست خارجی اعتقاد داریم. 5 ـ توسعه دموکراسی و پایبندی به اصول قانون اساسی و حاکمیت‌قانون را مسؤولیت حکومت و حق مردم و بی‌اعتنایی به افکار عمومی‌جهان و موازین پذیرفته‌شده حقوق بشر را برای امنیت ملی مضرّمی‌دانیم. 6 ـ مجلس را بعنوان نماد حاکمیت ملی و در رأس امور می‌دانیم وانسداد قانونگذاری از طریق ارائه تفاسیر عجیب و بدیع که ازنظربسیاری از فقهای بزرگ و اکثر حقوقدانان عجیب می‌نماید را با روح‌قانون اساسی سازگار ندانسته و حق تحقیق و تفحص مجلس را در همه‌امور و همه نهادهای کشور از اصول مسلم قانون اساسی می‌دانیم و نیزنظارت استصوابی را قبول نداریم. 7 ـ گسترش فساد را معلول بسته بودن فضای سیاسی و فقدان آزادی‌مطبوعات و مانع‌تراشی بر سر گسترش احزاب و اعمال نفوذ کسانی‌می‌دانیم که اکثراً از فعالین ضد اصلاحات هستند. جنابان برنامه‌ریزی ضد اصلاحات! اقدامات شما در سالهای بعد ازدوم خرداد 1376 باعث خسارات عظیم مادی و معنوی به کشور شده‌است و کشور ما را درمقابل سیاستهای خصمانه آمریکا و اسراییل‌آسیب‌پذیر کرده است. آیا قطعنامه اخیر حقوق بشر علیه ایران‌دست‌پخت آن تفکری نبوده است که بر ستاد شما حاکم است؟ آقایان ضد اصلاحات! بهتر نیست بجای فحش و ناسزا و تهمت اگربضاعت آن را دارید که در این امر تردید جدی وجود دارد، به نقدمواضع ما بپردازید و این را بدانید که این مواضع کماکان مواضع‌اکثریت مردم ایران است و این به معنی آن است که مردم از اصلاحات‌رویگردان نشده‌اند و روزهای (رئیس ـ وقتتان تمام است) خوش پیش‌از 1376 دیگر برگشت‌پذیر نیست. در خاتمه کلام را با سخن نغز حکیم طوس به پایان می‌برم که گفت:که گفتار تلخ است با راستی به تلخی ببندد در کاستی والسلام. (عده‌ای از نمایندگان ـ احسنت) منشی (امینی) ـ ناطق بعدی جناب آقای میرطاهر موسوی هستند،بفرمایید. میرطاهر موسوی(تبریز) ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم حضور دوستان و همکاران گرامی‌ام، خانمها و آقایان سلام عرض‌می‌کنم و آرزویم این است که یکایک ما توانسته باشیم در بازتاب نظر وهمچنین تحقق خواست انتخاب‌کنندگانمان سعی مقبول و مشکور کرده‌باشیم. دوستان ارجمند! مجلس ششم روزهای پایانی خود را سپری‌می‌کند. بی‌تردید آیندگان کردار و گفتار ما را از زوایای گوناگون مورد داوری قرار خواهند داد. زیرا دیگر نه تنها تاریخ را قدرتهای سیاسی نمی‌نویسند، بلکه این تاریخ است که قدرتهای سیاسی را بیرحمانه به‌نقد می‌کشد و پشت صحنه حوادث و وقایع را در معرض آشکارگی و علانیت قرار می‌دهد. پس بجاست پیش از آیندگان و حتی پیش از نسلی‌که ما پدران آنانیم، خود باتلاشی درون نگرانه به نقد درونمایه مواضعمان در جایگاه نمایندگی این ملت بزرگ همت گماریم و با احساس گناه که متعالی‌ترین حس انسانی است و حکایت از عدم‌رضایت از خویش و وضعیت موجود می‌کند و در ضمیر خود انگیزه‌حرکت و اصلاح و پیشرفت را در نهان دارد، به ارزیابی رفتار فردی وجمعی خود همت گماریم. پیش از ما نمایندگان، نظریه‌پردازان مسایل اجتماعی و سیاسی درکشور، رفتار مجلس ششم را با چارچوبهای نظری خود مورد ارزیابی و نقد قرار داده‌اند. گروهی بر آنند که این مجلس سمبل مقاومت و ایستادگی دربرابر تحدید آزادی در جلوه‌های گوناگونش بوده است. ازچنین دیدگاهی تنها عدم تصویب قوانین مخالف با خواست عمومی‌مردم و منافع ملی، کارنامه این دوره تاریخی را آنقدر متمایز و درخشان‌نموده است تا به آن ببالیم و از ایفای نقش سلبی خود احساس رضایت‌کنیم. مستندات این گروه شرایط و ویژگیها و تحمیلات ساختار قدرت‌در ایران است. گروهی دیگر، اما با نگاهی اثبات‌گرا و پیامدسنج، کارنامه این دوره‌مجلس را چندان درخور اعتناء نمی‌بینند. مستندات این گروه نیز جبرزمانه و همچنین اقبال بی‌نظیر مردم و کثرت رأی‌دهندگان و خواست‌روشن و قابل فهم آنان است. این گروه معتقدند که در آهنگ پرشتاب‌تحولات جهانی و گسترش نظامهای دموکراتیک و گذار از دموکراسی‌حداقلی در بسیاری از کشورها به دموکراسی هرچه بیشتر و مطلوب،عملکرد مجلس ششم با اولین گامهای ناکامیابش و با شکستهای پیاپی‌در تصویب قوانین بنیادین مردم‌سالارانه چندان رضایتبخش نیست. به‌زعم اینان هنگامی که لوایح رئیس‌جمهور و طرح قانون مطبوعات وهرآنچه که می‌توانست امید و نشاط را به اردوی رأی دهندگان منتظرهدیه کند و به فعالیتهای اجتماعی مردم، گستره و عمق ببخشد و حس‌آسیب‌دیدگی را ترمیم نماید، با موانع سنگینی از حرکت بازماند ودیگر ایستادگی دربرابر حصر هرچه بیشتر آن خرده‌آزادی مانده از قبل‌چندان فخر و وجدی بدنبال نخواهد داشت و به کارنامه آنان نمره مثبتی‌اضافه نخواهد کرد. به‌زعم آنها بایستی اصلاح‌طلبی در ایران صادقانه شکست پروژه‌خود را اعلام نماید و از تلاش مذبوحانه دست شوید و راهی نو را درنگاهی تازه دنبال نماید. نه آنکه در انتظار روزهای تکرار ناپذیر دوم‌خرداد و در حسرت خیزش عمومی مردم در انتخابات مجلس هفتم‌روزها را شماره کند و حرفهای کهنه را در قالب تازه تکرار نماید. البته‌گروه دیگری هم هستند که اساساً پروژه اصلاحات و مردم‌سالاری راحرکتی استحاله‌گر و نافی ارزشها تلقی نموده و حتی طیفی از آنان‌خیزش اصلاح‌طلبانه را وابسته با محافل صهیونیستی و امپریالیستی‌قلمداد می‌نمایند و شما نمایندگان در این روزهایی که گذشت شاهدبرخی مواضع و منطق گفتاری آنان بوده‌اید. این گروه موضوع صحبت‌این حقیر نیست و در این فرصت محدود به دو رویکرد سابق‌الذکرخواهم پرداخت. آنچه برای من از قطعیت برخوردار است، حرکت جنبش‌اصلاحات است که هرچند با گامهایی کوچک و کوتاه، اما پیوسته به‌پیش می‌رود و بر این اعتقادم که مردم، نظاره‌گران خاموش و منفعل‌چالشهای فکری و سیاسی درون کشور نیستند. جنبش اصلاحی‌بخصوص در میان نخبگان و روشنفکران و جوامع دانشگاهی تعمیق‌یافته و از این مسیر به خانه‌های مردم و به عرصه عمومی راه پیدا کرده‌است. مسلماً موانعی که مجلس ششم با آن مواجه گردید و تجربه شکست و بن‌بست را تداعی نمود، علی‌رغم نهادن رسوب تلخکامی در روشنایی بخشیدن به زوایای تاریک و ابهام‌آمیز ساختار قدرت تأثیرژرفی برجای نهاده است. آسیب‌دیدن نهاد دین، آنجاکه ابزار کانونهای قدرت بی‌مهار قرارگرفت، رفته رفته با تلاش فرزانگان این سرزمین و با تلاشی بلیغ درآستانه ترمیم قرار گرفته است و در ردّ اندیشه تعارض دین و دموکراسی‌جدالی احسن و در سطحی گسترده دانشگاههای کشور را فرا گرفته‌است. مسلماً در غیاب نقادیهایی از این دست، هرگونه تحولی ماندگارو اثربخش نخواهد بود. باید بپذیریم که پروژه اصلاحات، پروژه‌ای‌جامع و ذی‌وجوه است و خواست بازتاب اولیه آن در وجه سیاسی‌خواستی تقلیل‌گرایانه خواهد بود. در این نگاه، معجزه دوم خرداد درانتخابات مجلس هفتم هرگز تکرار نخواهد شد و این هرگز بمعنای‌توقف و سکون حرکت اصلاحی نیست. بطور قطع و یقین با شفافیت‌مرزهای فکری و مواضع سیاسی گروههای فعال در کشور، رفتاررأی‌دهندگان بدلیل تکثر مواضع از لحاظ کمّی و کیفی متفاوت خواهدگردید و این ثمره تلاش آنانی است که هزینه‌های سنگینی را در این‌هدف متعالی پرداخت نموده‌اند. من آرزو می‌کنم مجلس هفتم با مشارکت فعال و آگاهانه طیفهای‌فکری درون جامعه ایران همراه گردد. بخصوص هنگامیکه اجماعی‌جهانی علیه کشورمان در زمینه حقوق‌بشر درحال شکل گیری است وبی‌تردید قدرتهای سلطه‌گر جهانی در انتظار تحقق این اجماع به‌جمع‌آوری ادله مشغول هستند و تنها سلاح ممکن برای دفاع،مشروعیت‌بخشی هرچه بیشتر با ابزار مشارکت مردم خواهد بود. بااینهمه اما حرکت یا توقف اصلاحات ملازم با مشارکت جنبش‌گونه‌مردم و یا رویگردانی آنان از صندوقهای رأی نیست. سرنوشت‌اصلاحات را دیگر آرای انفجاری مردم رقم نخواهد زد. سلاح استصواب و یا حمله به اجتماعات که امروز در دستورکارخشونت‌گرایان قرار گرفته است و پیش‌بینی می‌گردد دامنه آن بافعالیتهای انتخاباتی مجلس هفتم روبه فزونی گذارد، آشکارا بااستراتژی گسترش دامنه یأس و کاهش مشارکت مردم طراحی گردیده ودرحال اجراست. ممکن است به نتیجه دلخواه انحصارگرایان منتهی‌گردد، اما نه تنها از چگالی حرکت اصلاحی و شتاب آن نخواهد کاست،بلکه کمترین نتیجه آن تعمیق هرچه بیشتر و روشنایی بیش‌از پیش‌مرزهای فکری ـ سیاسی درون کشور خواهد گردید و صد البته منافع‌ملی کشور نیز در تلاطم و مخاطرات جدی گرفتار خواهد شد. بدیهی است مجلسی یکدست، با حداقل مشارکت و بدون حضورنظرگاههای متعارض خواست توأمان خودکامه‌گرایان داخلی وسلطه‌گران خارجی بوده و مسلماً مسؤولیت مستقیم آن بر شانه‌های‌نحیف کسانی خواهد نشست که بر شاخه نشسته‌اند و شادمانه بُن‌می‌بُرند. قهر و آشتی مردم مضمونی مردم‌سالارانه دارد و نتیجه‌انتخابات، هرچه باشد گذشته‌گرایان را نصیبی نخواهد بود. من از وقت باقیمانده استفاده می‌نمایم تا به دو مطلب اساسی دیگردر حوزه انتخابیه‌ام اشاره داشته باشم. گذشته شهر تبریز بطوریکه در مستندات آمده و شاهد آن نیزبوده‌ایم، محصور در باغات مصفا و سرسبز بوده است که متأسفانه‌گسترش سریع شهر و از آن مهمتر پدیده شوم حاشیه‌نشینی باعث آن‌گردیده است که تمامی این باغات از بین رفته و فقر فضای سبز و تفرجگاه در این شهر چهره خود را آشکار نماید. از طرفی کلیه اراضی‌اطراف شهر که در معرض تصرف و رشد حاشیه‌نشینی واقع است درمالکیت دولت بوده و ملی شده می‌باشد. ضمن اینکه اقدام استاندارمحترم و مسؤولین منابع طبیعی استان برای شروع مطالعات و اجرای‌عملیات پارک عینالی و پارک طبیعت به وسعت (5) هزار هکتار قابل‌تقدیر می‌باشد ولیکن منابع اختصاص‌یافته بسیار اندک بوده و لازم‌است سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور پیش‌بینی لازم جهت تأمین‌منابع، گسترش فضای سبز حاشیه تبریز برای جلوگیری از تصرف‌اراضی و همچنین تعقیب اهداف زیست‌محیطی و توسعه فضای تنفسی‌شهر معمول داشته و کمک نماید تا این امر حیاتی برای شهر تبریز باجمعیت بیش از (1) میلیون و (300) هزار نفر با سرعت قابل‌قبولی‌تحقق یابد. دومین مطلب اساسی پرداختن به دریاچه ارومیه می‌باشد که اگرغفلت شود منطقه وسیعی از دو استان آذربایجان غربی و شرقی رامواجه با فجایع زیست‌محیطی نموده و حیات انسان و گیاه و درخت باابعادی وسیع از محدوده (رئیس ـ وقت جناب عالی تمام است) فعلی‌دریاچه ارومیه تهدید به نابودی می‌گردد. انحراف و هدایت یکی ازرودخانه‌های مرزی بسوی این دریاچه جهت جبران کاهش سریع آب وجلوگیری از خشکیدن دریاچه امری است حیاتی و ضرورت دارد رئیس جمهور محترم دستور لازم به وزارت نیرو و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ابلاغ نمایند تا دیر نشده است اهتمام لازم بکار گرفته شود.والسلام علیکم و رحمه‌الله رئیس ـ ناطق بعدی را دعوت بفرمایید. منشی (امینی) ـ ناطق بعدی آقای حسین لقمانیان هستند، بفرمایید. حسین لقمانیان ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم هم میهنان ایرانی، موکلان همدانی، سلام بر شما. روزهای پسین مجلس ششم است و پایان سخنم نیز با شما. چهارسال گذشت، کوششهای ناموفق و پرتنش ما و انتظار و امید بی‌فرجام‌شما، بیشتر لوایح دولت و قوانین تصویب شده مجلس در شورای‌نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت عقیم ماند، دور باطلی که در زبان‌تیز و رسای توده‌های خوش‌ذوق چنین گفته شده است «مجلس‌تصویب می‌کند، شواری نگهبان رد می‌کند، مجمع تشخیص مصلحت‌تصمیم می‌گیرد». در چنین جوی آنچه می‌ماند تأسف مجلس و ناامیدی‌و سرخوردگی ملت. پس من بنو به خویش از پیشگاه شمـا پوزش‌می‌خواهم. مردم ایران از (150) سال پیش در یک بامداد تاریخی، پس ازبیداری، جویای قانون و خواستار حکومت قانونمند شدند. برای‌نخستین بار در تاریخ خویش به این پیروزی دستیافتند و حاکمیتی قانونی، هر چند ناقص و نیمه مردمی، بجای سلطنت مطلقه نهادند. درراستای همین پروسه، آقای خاتمی در یک مقطع نویدبخش باانتخابات 1376 و شعار قانونگرایی و دموکراسی برسرکار آمد و درمردم ایران بویژه دوقشر بسیار مؤثر در امور سیاسی و اقتصادی واجتماعی، یعنی بانوان و جوانان، امید و تحرک آفرید تا برخلاف گذشته نه رعایای خدمتگزار که شهروندان دارای حقوق باشند. این بود که‌مردم با شور و امید در انتخابات شرکت کردند، اما پس از چندی‌دانستند که قوه مجریه و در رأس آن رئیس‌جمهور تنها مقام مسؤول‌نیست و کشور از شکل سیستم یکپارچه قانونی به سوی نظام چندقطبی و دولتی می‌رود. تعدد مراکز قدرت که از آغاز انقلاب یک جریان ناسازگار و یک‌مشکل بزرگ بود، پس از دوم خرداد پررنگتر شد. امروز قوه مجریه از بخشی از اختیارات و اقتدار حوزه مسؤولیت خویش محروم است.مجلس با همه دشواریها و نارساییهای قانون اساسی، حتی از بکارگرفتن ظرفیت کم خود نیز ناتوان ماند، زیرا نظام اداری کشور نظم و هارمونی خویش را از دست داده، اما دیدیم که بویژه از سال 1376وضع وخیم‌تر گشت. قوه قضاییه که طبق قانون باید مستقل از دو قوه تقنینیه و اجرائیه باشد، وابسته شخصیتها و نهادهای نامسؤول و معارض دوقوه دیگر شد. ارگانهای وابسته به نهاد رهبری نیز که اختیاراتش درحوزه قوه مجریه است، همچون سیستم رقیب در تعارض با سیاستهای‌دولت است. در این میان دولت جدید دیگری بنام «مجمع تشخیص‌مصلحت» نظام که چنانکه از نامش دیده می‌شود با منطق زبان و تعبیر مصلحت نظام را از مصلحت کشور جدا کرده است. سیاستگذاریها وبرنامه‌ریزیهای استراتژیک را در حوزه اختیارات خود دارد و درعمل‌وظیفه دو قوه تقنینیه و اجرائیه را برای خود قائل است، این سه قوه‌رسمی قانونی بجای اجزای نظام یکپارچه با مرزهای اختیارات معین‌هر یک دولت مستقلی است و در دیگری مداخله و بلکه مخاصمه‌می‌کند. تراژدی کنونی نه تنها مشروعیت نظام را می‌لرزاند که نشانه زوال‌اقتدار و نابسامانی افسار گسیخته امور است در دستگاههای اداری،مسؤولی چیزی می‌گوید و معاونش چیز دیگر، وزیر کشور نظری‌می‌دهد و استاندار کار دیگری می‌کند. شورای نگهبان نهادهای سرخودپدید می‌آورد، وزیر کشور می‌گوید من زیر بار نمی‌روم و وزارت‌اطلاعات گزارش می‌دهد و موضع می‌گیرد، قوه قضاییه نقیض آن‌می‌گوید و کار دیگر می‌کند. رئیس‌جمهور در سیاست خارجه خواهان مسالمت و تشنج‌زدایی‌می‌شود، دار و دسته‌ای کوس دشمنی می‌زنند و طبل خالی می‌کوبد. درامر قانونگذاری با بلبشویی گیج‌کننده روبرو هستیم. تفسیر و برداشتهای‌شورای نگهبان آشکارا نقض قانون، بلکه نفی قانونمندی است. درست‌است که در همه جهان، گونه‌ای نظارت و گزینش وجود دارد، امامقررات آن هم معلوم و هم سلبی است (رئیس ـ وقت جناب عالی تمام‌است) حاج‌آقا! یکدقیقه! یعنی هر کس می‌تواند کاندیدای نمایندگی‌پارلمان شود، مگر مثلاً محکومیت کیفری تا فلان سطح داشته باشد،همه صلاحیت دارند بجز فلان تبهکار و مجرم، یعنی همه مصداق آن‌اصل مشهور حقوقی که «همه خوبند، مگر خلافی در کسی ثابت شود»در همه جهان حاکم است. اما در نظارت استصوابی باید شهروندان‌دارای فلان شروط برداشتی شورای نگهبان باشند تا صلاحیتشان به‌تأیید برسد و البته آن نکات مثبت نیز تعریف و تبیین نمی‌پذیرد. پس‌اراده و سلیقه خاص ارزشیاب حاکم است و شگفتا که در هیچ جای جهان،هیچکس فراتر از قانون نیست، اما در تریبون نماز جمعه ما گفته می‌شود«هر کجا میان حرف رهبر و قانون تعارض وجود داشته باشد، برای ماحرف رهبر حجت است» پس با این نمونه‌ها حکومت قانون و ضامن حق‌و عدالت را در کدام پس کوچه شهر ناکجاآباد باید جست؟ والسلام (تعدادی از نمایندگان ـ احسنت) شیرزادی ـ آقای کروبی! ایشان تمام قانون اساسی را زیر سؤال‌برده است. دادفر ـ زیر سؤال ببرد، قانون اساسی باید زیر سؤال برود. رئیس ـ من قبلاً گفتم، فردا عرایض کلی در بحثهای مختلف دارم.ناطق بعدی را دعوت بفرمایید. منشی (امینی) ـ ناطق جناب آقای اسدالله کیان‌ارثی هستند،بفرمایید. اسدالله کیان‌ارثی ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم «و قل رب ادخلنی مدخل صدق و اخرجنی مخرج صدق واجعل لی من‌لدنک سلطانا نصیرا» در آب و هوایی که بعضی از نطقهای پیش از دستور که اسباب بازی‌بزرگان شده است، صحبت من بعنوان تشکر و قدردانی، شاید خیلی نمودی نداشته باشد، اما می‌گذریم. عرض من در این چند دقیقه این‌است، در مراسم آیت‌الله خلخالی گفتند احترام به خلخالی ادای دین به‌انقلاب است. این نگاه، انقلاب را بعنوان یک کتابی قطور و حجیم،دارای فصولی متعدد و تکامل‌دهنده یکدیگر و جدا نشدنی از یکدیگر می‌داند و کیست که نداند فصلی که خلخالی و یاران او در آن فصل قرارگرفتند، از حساسترین شرایط انقلاب بود و کیست که نداند از دوست و دشمن که خلخالی سرفصل درخشنده آن فصل بود و در تمام دوران‌سیاسی عمر خلخالی که مورد بی‌مهریها قرار می‌گرفت، آن وقتیکه‌بعضی تصمیم‌گیرها رفتند صلاحیت خلخالی را تردید کنند، معمار وبنیانگذار جمهوری اسلامی برخروشید و فرمودند «خلخالی را خمینی‌تأیید می‌کند» (حضار صلوات فرستادند) و آنگاه که ابر سنگین انزواء و کنارگذاشتن، یاران انقلاب را یکی بعد از دیگری دربرمی‌گرفت، یکی‌از آنها خلخالی بود. کسی که در طول مدت بیش از یک دهه، هیچگاه از حال خلخالی‌غفلت نکرد و از این خسته تن بانشاط روح یادآوری می‌کرد، نبود غیراز سنگ صبور انقلاب و جابر اثرات کرام، حضرت مستطاب‌حجت‌الاسلام والمسلمین آقای کروبی که در تمام آنات از آن مبارزخستگی ناپذیر دلجویی می‌کرد. هنوز چند ساعتی از تدفین آیت‌الله خلخالی نگذشته بود، کسی که علاقه‌مند نبود از کاروان جو زدگان عقب‌بماند با رسانه اجنبی مصاحبه می‌کند و می‌گوید که کارهای خلخالی‌مسؤولش خود اوست و کسی که او را نصب کرده، عجیب است، زیرهمین سقف و در همین جایگاه شاهد بودم، شهید بزرگوار، مبارزبین‌المللی، شهید محمد منتظری خطاب به یکی از بزرگان جوزده آنروز، گفت ما هستیم که آمریکا شما را قبول دارد، اگر ما نباشیم یک‌لحظه شما را هم تحمل نمی‌کند. خدایا! کیان را نشانی بجای کیان! اندکی با تو بگفتم غم دل، ترسیدم که دل‌آزرده شوی، ور نه سخن بسیار است بگذریم. در مراسم آیت‌الله خلخالی ابراز بزرگواری کردند،مسؤولین و بزرگواران، اظهار خوشحالی کردند دشمنان، اشتباه می‌کننددشمنان انقلاب که گمان می‌کنند خط امام تمام‌شده و پیامهای امام‌بفراموشی سپرده می‌شود و اصول امام گرد غبار روی آن نشسته است(رئیس ـ وقت جناب عالی تمام است) تقاضا می‌کنم یکدقیقه! ولی‌بزرگوارانی که ابراز محبت و بزرگواری کردند، مقام معظم رهبری به‌انحاء مختلف کمال عنایت را ابراز داشتند و تجلیل و تکریم از این‌مبارز خستگی ناپذیر، ریاست محترم جمهور با حضورشان تسلی‌بخش‌خاطر بازماندگان شدند، یار صدیق امام، حجت‌الاسلام والمسلمین‌کروبی که آهی دردآلود سر دادند و سرشک غم ریختند، خود،صاحب عزا بودند، معاونین محترم ریاست جمهور، وزراء محترم ومعاونین آنها، هیأت رئیسه محترم مجلس و آحاد نمایندگان مجلس،مجامع استانها، مخصوصاً مجمع نمایندگان استان قم، کمال محبت و بزرگواری کردند، مراجع معظم تقلید، رئیس و اعضای مجلس خبرگان،مدرسین حوزه و محققین حوزه علمیه قم، همه رسانه‌ها، مخصوصاً صدا و سیما، بزرگواری کردند، از طرف خاندان خلخالی تشکر وقدردانی از همه این بزرگواران می‌شود. والسلام‌علیکم و رحمه‌الله (عده‌ای از نمایندگان ـ احسنت) رئیس ـ متشکر. 4 ـ بیانات ریاست محترم مجلس شورای اسلامی‌بمناسبت سالگرد شهادت خلبان احمد کشوری رئیس ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم یاد شهید بزرگوار، قهرمان و شجاع میدانهای نبرد و دفاع ازسرزمین مقدس‌مان، خلبان هوانیروز که افتخاری برای ارتش جمهوری‌اسلامی بود، همانند دهها و صدها ستاره درخشان دیگری که در ارتش‌سرافراز جمهوری اسلامی در دوران دفاع مقدس فداکاری کردند و حال‌هم آمادگی همه گونه دفاع از میهن اسلامیمان را دارند، شهید بزرگواراحمد کشوری را به مادر بزرگوارشان و به همسر و فرزندانشان و به همه‌نیروهای مسلح این سالگرد را تبریک و تسلیت عرض می‌کنم،بخصوص مادر عزیزشان که فرزند دیگری هم از او در دوران دفاع‌مقدس به شهادت رسید و به همرزمان و همراهان او این خاطره راتبریک و تسلیت عرض می‌کنیم. 5 ـ تذکرات نمایندگان مردم در مجلس شورای‌اسلامی به مسؤولان اجرایی کشور رئیس ـ تذکرات نمایندگان محترم مجلس به مسؤولین اجرایی کشور: ـ آقای علی‌اصغر امیرشعردوست نماینده محترم تبریز، اسکو وآذرشهر به رئیس‌جمهور محترم درخصوص صدور دستور به‌شورای عالی اداری و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در اجرای قانون‌الزام اختصاص (3) درصد از سقف استخدامی دولت به معلولان. ـ آقای حسین نوش‌آبادی نماینده محترم ورامین به رئیس‌جمهورمحترم درخصوص صدور دستور رسیدگی و جلوگیری از افزایش‌بی‌رویه قیمت اقلام دارویی و همچنین نرخ بلیط قطار و هواپیما. (همانطور که مسؤولین مربوطه اعلام کردند در رابطه با بلیط هواپیماچیزی گران نمی‌شود، منتها تذکری بوده که ما باید بخوانیم) به وزیر محترم کشور درخصوص رسیدگی به وضعیت شورای‌اسلامی شهر قرچک و روشن شدن تکلیف عضو هفتم و جایگزینی‌عضو علی‌البدل. ـ آقای صلاح‌الدین علایی نماینده محترم سقز و بانه به وزیرمحترم راه و ترابری درخصوص تسریع در احداث جاده کمربندی سقز. ـ آقای حاتم نارویی نماینده محترم بم به وزیر محترم جهادکشاورزی درخصوص تسریع در تأمین امکانات زندگی و کار برای‌عشایر اسکان داده شده در مجاورت روستای عباس‌آباد ریگان. ـ آقای سیدمصطفی ذوالقدر نماینده محترم بندرعباس، حاجی‌آباد،قشم و ابوموسی به وزیر محترم نفت درخصوص عدم سوخت‌رسانی به‌استان هرمزگان. ـ 105 نفر از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی به وزیرمحترم نفت درخصوص نارسایی در سوخت‌رسانی مناسب به روستاهاباتوجه به فرارسیدن فصل سرما در مناطق سردسیر کشور. ـ آقای مرتضی شیرزادی نماینده محترم قصرشیرین، گیلانغرب وسرپل‌ذهاب به وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری درخصوص عدم‌تخصیص (1) میلیارد ریال اعتبار مصوب دانشگاه پیام‌نور مرکزگیلانغرب با گذشت (9) ماه از سالجاری. ـ آقای عبدالحسین ناصری نماینده محترم گرگان و آق‌قلا به وزیرمحترم جهادکشاورزی درخصوص رسیدگی سریع به وضعیت مدیریت‌ضعیف و غیرپاسخگوی جنگلها و منابع طبیعی استان گلستان. به وزیر محترم نفت درخصوص تسریع در سوخت رسانی مناسب‌به مناطق روستایی استان گلستان باتوجه به فرارسیدن فصل سرما. ـ آقایان: غلام‌محمد جهاندیده نماینده محترم سراوان، باقر کرد وجعفر کامبوزیا نمایندگان محترم زاهدان به وزیر محترم کشوردرخصوص پیگیری و تسریع در اعزام هیأت بازرسی برای بررسی وتعیین مسببین حادثه سراوان (این را خود ما هم قبلاً تذکر دادیم وان‌شاءالله از دوستان ما...). 6 ـ تسلیت ریاست محترم مجلس شورای اسلامی به آقایان: مروت‌الله پرتو و یوناتن بت‌کلیا نمایندگان محترم خدابنده و آشوریان رئیس ـ من قبلاً به برادرمان جناب آقای مروت‌الله پرتو نماینده‌محترم قیدار تسلیت عرض کرده بودم، نمایندگان محترم استان زنجان‌نامه‌ای نوشته‌اند و از بنده خواسته‌اند که من درگذشت والده مکرمه‌همکار محترممان آقای مهندس پرتو را به ایشان تسلیت عرض کنم. ازطرف این نمایندگان و کلیه نمایندگان این مصیبت را به برادرمان آقای‌پرتو تسلیت عرض می‌کنیم، صبر و ارج برای ایشان و غفران و رحمت‌الهی برای بازماندگان خواستاریم. هم از طرف خودم، هم از طرف اقلیتهای دینی و هم از طرف‌اعضای محترم کمیسیون فرهنگ و ارشاد اسلامی (که رئیس محترم‌کمیسیون آقای دکتر پورنجاتی نوشته‌اند) به برادرمان آقای بت‌کلیانماینده محترم آشوریان، درگذشت شوهرهمشیره‌شان را به ایشان‌تسلیت عرض می‌کنیم. صبر برای بازماندگان، رحمت الهی برای آن‌مرحوم را از خداوند خواستاریم و همینطور مجمع نمایندگان محترم‌آذربایجان‌غربی هم به جناب آقای بت‌کلیا این مصیبت را تسلیت گفتند.ان‌شاءالله آقای بت‌کلیا و سایرینشان محفوظ باشند و ایشان هم عنایت پروردگار و رحمت الهی شامل حالشان باشد. آقای دکتر حدادعادل هم نامه‌ای مرقوم فرموده بودند راجع به اینکه‌عضو مجمع هستیم می‌خواهیم از مجمع صحبتی بشود در رابطه بافرمایشات آقای لقمانیان که حالا ان‌شاءالله فردا من کلی مسایلی را دربخشهای مختلف به محضرتان عرض می‌کنم. 7 ـ تذکر آیین‌نامه‌ای آقایان: بهزاد نبوی،سیدناصر قوامی و جلال جلالی‌زاده نمایندگان‌محترم تهران، قزوین و سنندج تعدادی از نمایندگان ـ تذکر داریم. رئیس ـ ما به چند نفر از عزیزان آن دفعه گفتیم که سه‌شنبه‌درخواست می‌کنیم، نمی‌گوییم اجازه می‌دهیم، درخواست می‌کنیم که‌شما مطالبتان را بگویید، منتها درخواستی است که کتبی به ما رسیده‌است. آقایان، نبوی، قوامی و جلالی‌زاده، این سه نفر آنروز برای بنده‌ماندند... بگذارید، من باید گوش بدهم. آقای نبوی بفرمایید. بهزاد نبوی ـ بسم‌الله الرحمن الرحیم جناب آقای کروبی، ریاست محترم! تذکر بنده مربوط می‌شود به‌ماده (77) آیین‌نامه داخلی که روشن است. یکی از سخنرانهای قبل از دستور روز 12/9/1382 اظهاراتی کردکه سراسر توهین، تهمت، افتراء به نمایندگان کمیسیونهای مجلس،مسؤولین دولتی و احزاب سیاسی کشور بود، همه شنیدید! این عزیزان‌خودشان تصمیم خواهند گرفت که در قبال اظهارات مزبور چه اقدامی‌بکنند. شاید بهترین عکس‌العمل واگذاری قضاوت به افکار عمومی‌خود مردم باشد، به من هم توصیه می‌شد که از این تذکر صرفنظر کنم،ولی به دلایل مختلف ترجیح دادم از این حق قانونی استفاده کنم. بدواً هم از شما بخاطر نصایح بسیار مدنی و مشفقانه‌ای که در جلسه قبل به‌سخنران کرد