رأی شماره۵۶۰ دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال مصوبه جلسه ۵۳ شورای برنامه‌ریزی آموز

        تاریخ: 7/8/1385        شماره دادنامه: 560        کلاسه پرونده: 85/359        مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.        شکات: آقایان 1ـ مهدی صالحی 2ـ حسـین حسن‌زاده 3ـ علیرضا بیک‌زاده 4ـ احمد نیک‌خو 5 ـ ابراهیم مشعوف 6 ـ بهرام رضاخانی 7 ـ حیدر رحیم‌زاده 8 ـ عبدالعلی براتی 9 ـ مرجان شیرازی 10ـ صغری عزیزی علیائی 11ـ جمهور سجودی 12ـ علیرضا صفاریان 13ـ یوسف کاویانی 14ـ محمود بهره‌بر 15ـ مریم قاسـمی 16ـ زهرا ملااسمعیلی 17ـ شهناز دانشور.        طرف شکایت: دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی.        موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه جلسه 53 شورای برنامه‌ریزی آموزشی و درسی علمی ـ کاربردی مورخ 5/6/1384.         مقدمه: شکات به شرح دادخواست و لایحه تکمیلی آن اعلام داشته‌اند، دانشگاه جامع علمی کاربردی زیر مجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و از نظر عمومات قانونی مانند سایر دانشگاهها تبعیت می‌کند. در زمان ثبت‌نام همانند دانشگاههای دیگر برای هر ترم چند واحد درسی معرفی می‌کند که دانشجویان با انتخاب آن واحدها و حضور در کلاس درس مثل دیگر دانشجویان در امتحان پایان ترم شرکت می‌کنند. اینجانبان نیز در سال 1381 ثبت نام و دروس مربوط را به پایان رسانیده‌ایم اما دانشگاه جامع علمی کاربردی با استناد به مصوبه مورد شکایت اعلام کرده است برای دریافت مدرک کاردانی الزاماً باید در امتحان جامع شرکت کرده و قبول شوید. در صورتی که اینگونه شروط و تکالیف را باید در ابتدای ثبت نام مشخص می‌نمودند از طرفی مطابق قانون مدنی قانون عطف بماسبق نمی‌شود. لذا با عنایت به مراتب مذکور و اینکه دانشگاه در این اقدام از حدود اختیارات قانونی خارج گردیده است، تقاضای ابطال مصوبه جلسه 53 مورخ 5/6/1384 شورای برنامه‌ریزی آموزشی و درسی علمی ـ کاربردی را می‌نمائیم. نماینده حقوقی دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 28812 مورخ 12/6/1385 اعـلام داشتـه‌اند، الف ـ وفـق بنـد (ج) ماده 2 آیین‌نامه آموزشهای علمی ـ کاربردی پودمانی مصوب31/2/1376 شورای عالی آموزشهای علمی ـ کاربردی « دانشجویان دوره‌های آموزشی علمی ـ کاربردی پودمانی که کلیه پودمانهای مرتبط و دروس تکمیلی را با موفقیت طی کرده باشند پس از ارزیابی حرفه‌ای و تشخیص کارآیی آنها توسط دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی در مقطع کاردانی (فوق دیپلم) فارغ‌التحصیل و مدرک آنها توسط دانشگاه صادر خواهدشد.» ب ـ با استناد به ماده16 آیین‌نامه اجرائی آموزشهای علمی ـ کاربردی پودمانی مصوب3/7/1378 شورای مرکزی دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی که بیان می‌دارد « فراگیرانی که موفق به گذرانیدن کلیه پودمانهای یک دوره کاردانی شوند در صورت موفقیت در ارزشیابی نهائی دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی به منظور تأیید و تطبیق پودمانهای گذرانده شده با برنامه‌های مصوب به اخذ مدرک کاردانی پودمانی علمی ـ کاربردی نائل می‌شوند.» ج ـ برابر بند 1ـ1 ماده یک ویژه‌نامه ثبت نام در پودمانهای آموزشی دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی، به صورت ضمنی به این نکته نیز تصریح گردیده است « آموزشهای پودمانی، شکلی از آموزشهای منفصل...... و نهایتاً می‌تواند منجر به مدرک رسمی یک دوره تحصیلی شود.» در حقیقت به صورت ضمنی اخذ مدرک رسمی را مشروط به ارزیابی نهائی مندرج در آیین‌نامه‌های صدرالاشعار نموده است. بنا به مراتب مذکور و مستندات پیوست، ادعای  خواندگان پرونده مسموع نمی‌باشد چه اینکه آیین‌نامه‌های ارائه شده صریحاً تصریح بر انجام ارزیابی و برگزاری آزمون جامع توسط دانشگاه دارد. شکات در نامه تقدیمی و در پاسخ به لایحه جوابیه دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی اعلام داشته‌اند. 1ـ استناد نماینده حقوقی دانشگاه مزبور به بند (ج) ماده2 آیین‌نامه آموزشهای علمی ـ کاربردی مصوب شورای عالی آموزشهای علمی ـ کاربردی مورخ 31/2/1376 که متضمن ارزیابی حرفه‌ای و تشخیص کارآیی دانشجویان پودمانی و نیز اشاره به ماده 16 آیین‌نامه اجرائی آموزشهای علمی ـ کاربردی پودمانی مصوب شورای مرکزی آن دانشگاه مصوب 30/7/1378 که مشعر بر ارزشیابی نهائی در صورت موفقیت فراگیران در گذرانیدن کلیه پودمانهای یک دوره کاردانی می‌باشد، که در تجـزیه و تحـلیل حقوقی آیین‌نامه‌های مذکور نکات ذیل قابل تأمل می‌باشد: 1ـ1ـ از جملات ارزیابی حرفه‌ای و تشخیص کارآیی و ارزشیابی نهائی، آزمون جامع مستفاد نمی‌‌شود زیرا علاوه بر اینکه آزمون با ارزیابی و ارزشیابی مترادف نیست، تدوین‌کنندگان آیین‌نامه‌های موصوف می‌توانستند صراحتاً کلمه آزمون را استعمال کنند و به نظر می‌رسد ارزیابی حرفه‌ای و تشخیص کارآئی، ناظر بر کسب مهارت باشد و صرفاً مشمول بخش علمی آموزشها نمی‌شود. 2ـ1ـ در قسمت اخیر ماده 16 آیین‌نامه فوق‌الاشاره ارزشیابی نهائی را اینگونه تفسیر نموده که ارزشیابی نهایی دانشگاه جامع به منظور تأیید و تطبیق پودمانهای گذرانده شده با برنامه‌های مصوب می‌باشد و در واقع ارزشیابی ناظر بر اندازه‌گیری فرآیندهای یادگیری در پودمانهای منفصل بوده که منجر به مهارت جدید در دانشجویان شده است. 2ـ در قسمت (ج) لایحه دفاعیه به بند 1ـ1 ماده یک ویژه‌نامه ثبت نام آن دانشگاه اشاره گردیده و از جمله « نهایتاً می‌تواند منجر به مدرک رسمی یک دوره تحصیلی شود.»  به طور ضمنی اخذ مدرک رسمی را مشروط به ارزیابی نهائی استنتاج و استنباط نموده است در حالی که اگر این برداشت را صحیح بدانیم ارزیابی نهائی با آزمون جامع ارتباطی نداشته و ارزیابی نهائی تنها از طریق برگزاری آزمون هم حاصل نمی‌‌شود به علاوه در قسمت تعاریف اطلاعیه ویژه‌نامه ثبت نام دانشگاه موصوف در مورخ29/11/1381 نامی از آزمون جامع آورده نشده است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‌نماید. رأی هیأت عمومی         نظر به اینکه وضع مقررات آمره به ویژه از حیث عطف بماسبق شدن آنها اختصاص به قانونگذار و یا مراجع ذیصلاح مأذون از قبل مقنن دارد، بنابراین مصوبه جلسه53 شورای برنامه‌ریزی آموزشی و درسی علمی ـ کاربردی مورخ 5/6/1384 مشعر بر اینکه « ..... دانشجویان دوره‌های پودمانی در هر رشته از دوره‌های کاردانی پس از گذراندن تمام پودمانهای رشته، برای شرکت در امتحان جامع موظف‌اند 3 تا 5 درس از مجموعه دروس پیشنهادی هر رشته را انتخاب و امتحان بدهند.» از جهت اینکه مبتنی و متکی بر مراتب و اصول قانونی فوق‌الذکر نیست، خارج از حدود اختیارات شورای برنامه‌ریزی آموزش و درس علمی ـ کاربردی تشخیص داده می‌شود و به استناد قسمت دوم ماده25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌شود. هیأت عمومی دیوان عدالت اداریمعاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ مقدسی‌فرد واحد ثبت شرکتها و مالکیتهای صنعتی و معنوی منطقه آزادکیش