رأی شماره ۸۶، ۸۷، ۸۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال تبصره بند یک و تبصره

رأی شماره 86، 87، 88 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال تبصره بند یک و تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 و بخشنامه شماره 6006 مورخ 22/10/1372 سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی کشور           تاریخ: 24/2/1385          شماره دادنامه: 86، 87، 88          کلاسه پرونده: 81/414، 82/167، 234          مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.          شاکی: آقایان 1ـ  سیدجواد شریفی 2ـ  محمدعلی ایرانپور 3ـ  علی قادری.          موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره بند یک و تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 و بخشنامه شماره 6006 مورخ 22/10/1372 سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی کشور.          مقدمه: 1ـ آقای سیدجواد شریفی و محمدعلی ایرانپور در دادخواستهای تقدیمی اعلام داشته‎اند، ماده13 قانون حمایت از آزادگان مصوب13/9/1368 در خصوص احتساب سوابق آزادگان مقرر می‎دارد، مدت اسارت آزادگان به ازاء هر سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی و مرتبط تلقی می‎گردد و در ماده 26 قانون مذکور، قانونگذار مقرر می‎دارد که آزادگان در شمول امتیازات اعطایی به رزمندگان می‎باشند. همچنین در تبصره 4 ماده3 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب13/6/1370 بیان‌شده که دولت می‎تواند به آزادگان یک تا دو گروه تشویقی اعطاء نماید. متأسفانه در اجرای قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی کشور در تبصره بند یک مقرر می‎دارد « در صورت اجتماع عوامل رزمندگی، جانبازی و اسارت و مفقودیت، اعطاء گروه تشویقی به ایثارگران موصوف حداکثر تا سقف دو گروه مجاز می‎باشد.» که این تبصره با ماده 26 قانون حمایت از آزادگان که آزادگان را در شمول امتیازات اعطائی به رزمندگان نیز می‎دانند، مغایر می‎باشد. در تبصره بند 3 بخشنامه فوق الذکر بیان شده که مستخدمین مشمول این بند به لحاظ اینکه عملاً از امتیازات استخدامی مقرر بهره‎مند می‎شوند، لذا اعمال مضاعف امتیازات موضوع این بخشنامه در مورد آنان منتفی است. در این خصوص باستحضار می‎رساند، اولاً تاریخ تصویب قانون حمایت از آزادگان مقدم بر قانون نظام هماهنگ می‎باشد و ثانیاً اعمال ماده 13 و احتساب سوابق دوران اسارت به هیچ عنوان نمی‎تواند مصداقی از گروههای تشویقی و امتیازات موضوع بخشنامه فوق باشد. زیرا اساساً هیچگونه ارتباطی با هم ندارند و گروهی که فرد بابت سابقه خدمت می‎گیرد گروه تشویقی محسوب نمی‎شود. اگر اراده قانونگذار این بود آزادگان را در تبصره ماده 3 قانون نظام هماهنگ مستثنی می‎نمود. با عنایت به مراتب ابطال تبصره بند یک و تبصره بند3 بخشنامه شماره22400/41/2 مورخ 6/6/1375 سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی کشور مورد تقاضا است. مدیرکل دفتر نظامهای استخدامی سازمان مدیریت و برنامـه‎ریزی کشور در پاسـخ به شـکایت مذکـور طـی نـامه شماره 111488/1802 مورخ 5/8/1382 اعلام داشته‎اند، بند 11 بخشنامه شماره 2727/د مورخ 20/5/1371 و تبصره‎های ذیل آن موضوع بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 در خصوص احتساب سوابق اسارت آزادگان قبلاً با توجه به رأی شماره 72/224 مورخ 4/6/1376 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اصلاح گردیده است و همانطور که ملاحظه می‎شود در ماده13 قانـون حمایت از آزادگان ..... مصوب1368 مجلس شورای اسلامی صراحتاً به تمایل آزادگان برای استفاده از امتیاز موضوع این ماده اشاره شده است و طبق تبصره4 ماده3 قانون نظام هماهنگ پرداخت مصوب13/6/1370 مجلس شورای اسلامی دولت مخیر می‎باشد در موارد الف ـ آزادگان ب ـ جانبازان ج ـ رزمندگان دـ مدیران هـ‍ ـ مستخدمینی که خدمات برجسته انجام داده باشند، به مستخدمین یک الی دو گروه تشویقی علاوه بر گروه استحقاقی آنان اعطاء نماید. مضافاً بر اینکه به طور کلی بخشنامه شماره2727/د مورخ20/5/1371 و تبصره الحاقی بند2 آن موضوع بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 با توجه به ماده 26 قانون حمایت از آزادگان مبنی بر شمول امتیازات اعطایی برای رزمندگان که در این قانون به آن اشاره نشده به آزادگان تهیه گردیده است و بهره‎مندی آزادگان از امتیازات بخشنامه مورد اشاره پیش‌بینی‎ شده است لکن در صورت اجتماع عوامل رزمندگی، جانبازی، اسارت و مفقودیت بابت رشادتها و فداکاریها در ایام واحد خدمت در جبهه‎های نبرد حق علیه باطل اعمال مضاعف امتیازات موضوع بخشنامه شماره 2727/د مورخ 20/5/1371 و ماده 13 قانون حمایت از آزادگان و برخورداری توأمان از امتیازات فوق موردی نداشته و امکان‌پذیر نمی‎باشد. 2ـ آقای علی قادری در دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، بخشنامه شماره6006/د مورخ22/10/1372 سازمان امور اداری و استخدامی کشور موجبات سلب امتیازاتی را که طبق قانون حمایت از آزادگان به این قشر داده شده است را فراهم آورد. با این توضیح که ماده13 قانون حمایت از آزادگان برای محاسبه سنوات اسارت از هر لحاظ به عنوان سابقه خدمت رسمی به ازاء هر یک سال اسارت دو سال را قابل محاسبه دانسته است. مضافاً اینکه تبصره ماده 21 همان قانون مدرک تحصیلی آزادگان از نظر استخدامی را نیز معادل یک مقطع تحصیلی تلقی نموده است و حال آنکه سازمان مذکور طبق بخشنامه فوق الاشاره به سلب این امتیاز قانونی از آزادگان نموده است. فلذا ابطال بخشنامه شماره 6006/د مورخ 22/10/1372 مورد تقاضا است. مدیرکل دفتر نظامهای استخدامی سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی کشور در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 68614/1802 مورخ 20/5/1382 اعلام داشته‎اند، به موجب بخشنامه شماره 6006/د مورخ 22/10/1372 این سازمان متن زیر که مقرر می‎دارد « صرفاً آزادگانی که تمایل به استفاده از امتیازات ماده 13 قانون حمایت از آزادگان مصوب 13/9/1368 مجلس شورای اسلامی را ندارند در شمول امتیازات این بخشنامه خواهـند بود.» به عنوان تبصره 2 ردیـف 11 بخشنامه شماره 2727/د مورخ 20/5/1371 الحاق گردیده بود، لکن از آنجا که قبلاً مطابق دادنامه شماره 138 مورخ 15/11/1373 هیأت عمومی دیوان آن قسمت از بند 11 بخشنامه شماره 2727/د مورخ 20/5/1371 و تبصره‎های آن با قید مدت اسارت قبل از استخدام رسمی و همچنین عدم احتساب سـنوات اسارت قبل از استخدام رسمی از لحاظ بازنشستگی، برخلاف کلیت و عموم ماده 13 قانون حمایت از آزادگان تشخیص و حکم بر ابطال آن صادر گردیده، لذا این سازمان طبق بند3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 بند 11 و تبصره‎های آن را که مربوط به احتساب سوابق اسارت آزادگان می‎باشد به شرح ذیل اصلاح نموده است « مدت اسارت برای عموم آزادگان اعم از اینکه قبل از اسارت در دستگاهها شاغل بوده و یا بعد از اسارت شاغل شوند به موجب مفاد ماده 13 قانون حمایت از آزادگان، با تمایل آنان به ازاء هر یک سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی و مرتبط تلقی می‎گردد و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. تبصره  مستخدمین مشمول این بند به لحاظ اینکه عملاً از امتیارات استخدامی مقرر بهره‎مند می‎شوند، لذا اعمال مضاعف امتیازات موضوع این بخشنامه در مورد آنان منتفی است و در صورت عدم انتخاب ماده13 قانون حمایت از آزادگان، در شمول امتیازات این بخشنامه قرار گرفته و مدت اسارت ایشان از لحاظ بازنشستگی دو برابر قابل احتساب می‎باشد. بنابمراتب شکایت شاکی علیه این سازمان موردی ندارد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشـاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از استماع توضیحات نماینده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور بحث و بـررسی و انجام مشاوره بـا اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‎نماید. رأی هیأت عمومی           الف ـ به صراحت ماده 13 قانون حمایت از آزادگان بعد از ورود به کشور مصوب 1368، مدت اسارت برای عموم آزادگان اعم از اینکه قبل از اسارت در دستگاهها شاغل بوده و یا بعد از اسارت شاغل شوند با تمایل آنان به ازاء هر یک سال اسارت، دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی و مرتبط تلقی می‎گردد و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. نظر به اینکه استفاده از حکم مقرر در ماده مزبور به برخورداری از گروههای تشویقی موضوع تبصره 4 ماده 3 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب شهریور 1370 منافاتی ندارد، بنابراین تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 و بخشنامه شماره 6006 مورخ 22/10/1372 سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی کشور مغایر قانون شناخته می‎شود و مستنداً به قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‎گردد. ب ـ به صراحت تبصره 4 ماده 3 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت اعطاء گروه تشویقی به مستخدمین مذکور در آن تبصره حداکثر تا 2 گروه مجاز اعلام شده است. بنابراین تبصره بند یک بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 که مبین حکم مقنن است مغایرتی با قانون ندارد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداریمعاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ مقدسی‌فرد معاون اول رئیس جمهور ـ پرویز داودی