رأی شماره ۶۴۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال دستورالعمل و ضوابط پذیرش و

 مورخ 8/11/1383 وزیر نفت          تاریخ: 8/10/1387                شماره دادنامه: 649                    کلاسه پرونده: 84/263         مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.         شاکی: آقای مصطفی دانشجو.         موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل و ضوابط پذیرش و استخدام نیروی انسانی در صنعت نفت به شماره 8964ـ1/28 مورخ 8/11/1383 وزیر نفت.         گردشکار: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، دستورالعمل ضوابط و پذیرش و استخدام نیروی انسانی در صنعت نفت توسط وزیر نفت تصویب و ابلاغ گردیده که اصل تصویب و دستورالعمل خارج از صلاحیت و اختیارات وزیر نفت بوده و فاقد وجاهت قانونی است. 1ـ بر اساس ماده 7 قانون اساسنامه شرکت ملی نفت ایران و بند (ک) ماده 22 همان قانون تصویب مقررات و آیین‎نامه در خصوص استخدام، انحصاراً در صلاحیت مجمع عمومی شرکت ملی نفت ایران می‎باشد و هرگونه مقررات و آیین‎نامه استخدامی مربوط به شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای تابعه بعد از تنظیم باید به تصویب مجمع عمومی شرکت برسد. لذا تصویب آن خارج از صلاحیت و اختیارات وی بوده است. 2ـ با عنایت به اینکه تاریخ تصویب این دستورالعمل8/11/1383 می‎باشد عطف بماسبق کردن آن از تاریخ 1/11/1383 خلاف قواعد و اصول مسلم حقوقی بوده و در جریان این عطف بماسبق شدن حق مکتسبه بسیار از متقاضیان استفاده از امتیارات فارغ التحصیلان ممتاز و فرهیختگان دانشگاهی در حال ضایع شدن است در حالی که آگهی استخدام شرکت پالایش و پخش فرآورده‎های نفتی ایران در تاریخ 11/11/1383 اعلام و فارغ‌التحصیلان ممتاز را دعوت به همکاری نموده است و درست یک روز پس از انتشار آگهی استخدام دستورالعمل موصوف امضاء و به وی ابلاغ گردید و تاریخ شروع آثار آن نیز به 1/11/1383 عطف شده است. در آگهی استخدامی ضوابط اجرائی و تشریفات استخدام نخبگان و فارغ التحصیلان ممتاز دانشگاهی مشمول تسهیلات از جمله عدم نیاز به شرکت در آزمون را نه براساس دستورالعمل 356 ـ  /1/28 بلکه بر اساس مصوبه 1350 هیأت مدیره شرکت ملی نفت اعلام داشته و شروع به ثبت نام نموده و در متن اطلاعیه عمومی استخدامی امور اداری، تامین نیروی انسانی شرکت ملی پالایش وپخش فرآورده‎های نفتی ازحائزین شرایط ویژه بدون نیاز به شرکت در آزمون استخدامی دعوت بعمل آمد ولی پس از پایان ارسال مدارک و برگزاری آزمون دستورالعمل وزیر نفت به شماره 8964 مورخ 8/11/1383 تحت عنوان دستورالعمل و ضوابط پذیرش و استخدام نیروی انسانی در صنعت نفت صادر و ابلاغ گردید که بر اساس آن حائزین امتیاز ویژه نخبگان و فرهیختگان که بدون نیاز به آزمون دعوت به همکاری شده‌بودند به‌دلیل عدم شرکت در آزمون استخدامی و تغییر شرایط و مشخصات فارغ‌التحصیلان ممتاز و نخبگان تقاضای استخدام آنها رد گردید. لذا تقاضای ابطال بخشنامه موصوف را دارم. دفتر امور حقوقی شرکت ملی نفت ایران در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره ح د/403ـ4017/3341 مـورخ 3/5/1384 مبـادرت به ارسال تصویر نظریه شماره ق س/1136/ت ه م/329 مورخ 9/5/1384 رئیس تدوین و هماهنگی مقررات اداری و استخدامی شرکت ملی نفت نموده است، در این نامه آمده است، 1ـ به موجب ماده یک لایحه قانونی تاسیس وزارت نفت در 8/7/1358 وزارت نفت تاسیس گردید و کلیه وظایف و اختیارات وزیر امور اقتصادی و دارائی در امور نفت و پتروشیمی به وزیر نفت واگذار شد و بر اساس بند 6 قسمت (ب) لایحه قانونی متمم لایحه قانونی تاسیس وزارت نفت یکی از وظایف اساسی وزارت نفت تبیین خط‌مشی و سیاست کلی و مقررات عمومی ناظر به شرکتهای تابعه و وابسته به آن می‎باشد. 2ـ وزیر نفت با توجه به قوانین مصوب موجود و اساسنامه مربوط در دو وظیفه نماینده حاکمیت (وزیر نفت) و رئیس هیأت مدیره شرکتهای نفت انجام وظیفه می‎نماید. بنابراین در بند (الف) ماده 36 اساسنامه شرکت ملی نفت، رئیس هیأت مدیره شرکت ملی نفت ایران اختیار « عزل و نصب، ارتقاء و اعطاء پاداش و اضافه حقوق و مزایا و اخذ تصمیم درباره کلیه امور استخدامی کارکنان شرکت اعم از ایرانی و یا خارجی را دارد و با توجه به اصل 138 قانون اساسی وزیر نفت هم در مقام رئیس هیأت مدیره شرکت ملی نفت و نیز در مقام وزیر نفت اختیار وضع بخشنامه‎های اداری و استخدامی در داخل صنعت نفت را دارا می‎باشد. 3ـ به منظور انتخاب نیروی انسانی مستعد و کارآمد، بر اساس ضوابط و معیارهای شغلی و سایر شرایط، دستورالعمل مربوطه توسط وزیر نفت طی بخشنامه 1617ـ1/28 مورخ 15/4/1379 صادر گردید و برای اولین بار موضوع جذب فارغ التحصیلان ممتاز و نخبگان دانشگاهها در آن گنجانیده شده است، مفاد این بخشنامه براساس تغییرات شرایط اجتماعی، اقتصادی و قوانین مقررات مربوطه و در راستای برنامه‎های توسعه‎ای کشور طی دو مرحله اصلاح  و تکمیل گردید مرحله اول بخشنامه 356ـ1/28 مورخ 9/2/1381 صادر گردید که جایگزین دستورالعمل قبلی گردید و سپس بخشنامه شماره 8964 ـ1/28 مورخ 8/11/1384 ابلاغ که جانشین بخشنامه ماضی شده است. بنابراین با توجه به ماهیت بخشنامه‎هایی که ناظر به شرایط استخدام و جذب نیروی انسانی می‎باشد، علی الاصول یکی از وجوه جذب که بکارگیری ممتازین می‎باشد، می‎بایست در آن درج و تعریف گردد. مضاف بر آن تاریخ اجراء ناظر در زمان اجرای بخشنامه به منظور جلوگیری از عطف به ماسبق نمودن و شفاف‌سازی از اجرای بخشنامه جدیدی الورود می‎باشد و قید زمان اجرا هیچ منافاتی با روح حاکم با بخشنامه‎ها نخواهد داشت. 4ـ مصوبه 1350 مورخ 7/8/1381 هیأت مدیره شرکت ملی نفت ایران در راستای بخشنامه سال 1381 وزیر نفت و هدف آن تدوین امتیازات ویژه برای ممتازان جذب شده براساس مفاد بخشنامه وزیر نفت بوده است لذا هیچ گونه مغایرتی با آنچه که شاکی مدعی است با ضوابط مجری در استخدام ممتازین در صنعت نفت ندارد. هیأت عمومی دیوان عدالـت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان  علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‎نماید. رأی هیأت عمومی          به صراحت ماده 7 و بند (ک) ماده 22 قانون اساسنامه شرکت ملی نفت ایران مصوب 1356 تهیه آیین‎نامه‎های مربوط به امور استخدامی و بازنشستگی و پس انداز و سایر امور کارگزینی کارمندان و آموزش و پرورش کارکنان به عهده آن شرکت و تصویب آیین‎نامه‎های مذکور به عهده مجمع عمومی شرکت مزبور محول شده است. بنابراین مفاد دستورالعمل و ضوابط پذیرش و استخدام نیروی انسانی در صنعت نفت به شماره 8964 ـ1/28 مورخ 8/11/1383 که متضمن وضع قواعد مربوط به امور استخدامی کارکنان شرکت است، خارج از حدود صلاحیت وزیر نفت در وضع مقررات دولتی تشخیص داده می‎شود و دستورالعمل مذکور مستنداً به قسمت دوم اصل 170 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده یک و بند یک ماده 19 و ماده42 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 ابطال می‎شود.                                            معاون اول رییس‌جمهور ـ محمدرضا رحیمی