رأی شماره ۸۵۱ مورخ ۲۱/۱۲/۱۳۸۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص قانون واگذاری زم�

          تاریخ: 21/12/1384           شماره دادنامه: 851           کلاسه پرونده: 77/442           مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.           شاکی: آقای محمدجواد مهر.           موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض آراء صادره از شعب اول و سوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری.           مقدمه: الف ـ1ـ شعبه سوم در رسیدگی به پرونده کلاسه 72/480 و 82/388 موضوع شکایت محمدباقر، خسرو، زهرا و شیرین بهبهانی به طرفیت ستاد مرکزی هیأتهای واگذاری زمین سازمان امور اراضی به خواسته صدور حکم بر لغو و ابطال تصمیمات و اقدامات خوانده در مورد صدور دستور تنظیم اسناد انتقال اراضی ده بید مرودشت و … به لحاظ عدم شمول قانون کشت موقت به شرح دادنامه شماره 536 و 537 مورخ 1/6/1374 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه شورای هیأت واگذاری به شرح صورتجلسه شماره 541/ص مورخ 27/1/1369 میزان 210 هکتار از اراضی شکات تحت پلاک 95 بخش 5 فارس واقع در روستای ده بید مرودشت را به لحاظ وجود قراردادهای اجاره سالهای 60 و 61 و 62 و 63 بین مالکین و زارعین از شمول قانون کشت موقت خارج دانسته و به شرح صورتجلسه مورخ 25/12/1367 نیز اکثریت اعضاء شورا، اراضی مزبور را خارج از شمول قانون کشت موقت دانسته‎اند متعاقب تشخیص‎های فوق در تاریخ 14/1/1368 بین وکیل مالکین با زارعین در محل گروه تحقیق شهرستان مرودشت توافق نامه‎ای تنظیم گردیده و بر اساس توافق نامه مذکور هیأت طی نامه شماره 5235/1 ـ20/10/1368 به دفترخانه شماره 55 مرودشت میزان 130 هکتار زمین بابت سهام زارعین و خوش نشینان و مابقی به میزان 80 هکتار جهت مالکین جهت تنظیم سند اعلام و نماینده جهت امضای سند معرفی نموده که این اقدامات با توجه به تصمیمات قبلی شورای هیأت مبنی بر عدم شمول مقررات قانون کشت موقت بر اراضی مورد بحث فاقد مستند و مجوز قانونی بوده و خارج از حدود اختیارات هیأت می‎باشد و در صورت بروز اختلاف فیمابین طرفین در خصوص توافق‎نامه تنظیمی هر یک از طرفین مالک و زارع می‎بایست به مراجع حقوقی ذیصلاح مراجعه نمایند بنابه مراتب تصمیمات و اقدامات هیأت واگذاری در خصوص زمین مورد ادعا بعد از تشخیص عدم شمول مقررات کشت موقت قانوناً صحیح نبوده شکایت مطروحه از این حیث وارد تشخیص و رأی بر ابطال اقدامات انجام‌شده صادر و اعلام می‎شود. الف ـ2 ـ شعبه اول هیأت تجدیدنظر در رسیدگی به پـرونده کلاسه ت1/74/658 موضوع تقاضای تجدیدنظر سازمان امور اراضی نسبت به دادنامه‎های شماره 537 ـ536 مورخ 1/6/1374 صادره از شعبه سوم دیوان ایراد شکلی به نظر نمی‎رسد. بنا به مجموع مراتب مارالذکر دادنامه بدوی عیناً تایید می‎شود. ب ـ1 ـ شعب سوم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/1551 موضوع شکایت آقای محمدجواد مهـر به طرفیت مدیـریت امـور اراضی استـان فارس به خواستـه صدور حکم بر لغو و ابطال کلیه تصمیمات و  اقدامات هیأت واگذاری زمین استانهای فارس و بوشهر (هیأت هفت نفره) در مورد واگذاری و انتقال قسمتی از اراضی و تأسیسات پلاک 95 مکرر قطعه 2 بخش 5 فارس مزرعه ده بید مرودشت به شرح دادنامه شماره 1404 مورخ 16/10/1377 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه تصرف غیر مالک در اراضی مورد ادعا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در سالهای مورد نظر قانون کشت موقت و کشت و زرع در آن به دلالت مندرجات و محتویات پرونده‎های واصله و اوراق و مدارک ابرازی محرز بوده و اقدامات انجام شده از سوی شورای کشت نیز حاکی از وجود توافق فیمابین مالک و متصرفین تحت عناوین مختلف شرعی نبوده و مشمول تبصره 2 ماده واحده قانون واگذاری زمینهای بایر و دایر نمی‎باشد مضافاً به اینکه ادعای شاکی در زمینه عدم شمول مقررات کشت موقت به لحاظ تصرف اراضی در تاریخ مقدم بر پیروزی انقلاب نیز موجه به نظر نمی‎رسد زیرا هرچند ظاهراً تصرفات از تاریخ 20/10/1357 شروع شده لکن تصرفات مذکور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ادامه داشته و قطع نگردیده است. به عبارت دیگر تصرفات قبل از پیروزی انقلاب و با وصف ادامه آن بعد از انقلاب رفع اثر از تصرفات بعدی نکرده به هر حال موضوع مشمول مقررات مصوب 8/8/1365 می‎باشد. علیهذا نظر به مراتب فوق شکایت شاکی غیر وارد تشخیص و رأی به رد شکایت صادر و اعلام می‎شود. ب ـ2ـ شعبه دوم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 78/337 موضوع تقاضای تجدیدنظر محمدجواد مهر به خواسته تجدیدنظر شماره 1404 مورخ 16/10/1377 شعبه سوم دیوان در پرونده کلاسه 76/1551 به شرح دادنامه شماره 1704 مورخ 4/11/1379 چنین رأی صادر نموده است، … نظر به اینکه با تشخیص مکانیزه بودن اراضی پلاک 95 مکرر موضوع مالکیت تجدیدنظر خواه در سال 1342 و عدم شمول قانون اصلاحات ارضی و بروز اختلاف بین زارعین و مالکین در سال 1357 و نتیجتاً تصرف اراضی توسط زارعین شاغل و خوش نشینان و مراجعه مالکین به مراجع قضائی و صدور احکام مبنی بر رفع تصرف عدوانی برخی از متصرفین و سرانجام نامه شماره1755 مورخ29/10/1359 دادستانی انقلاب و نامه شماره1289 مورخ 7/11/1359 هیأت هفت نفره واگذاری زمین عنوان استاندار فارس که دلالت بر عدم سلطه مالک در سالهای مورد نظر قانونگذار دارد بنابه مراتب مرقوم نظر به اینکه ایراد موجهی که فسخ دادنامه شماره 1404 مورخ 16/10/1377 شعبه سوم دیوان عدالت اداری را سبب شود اقامه و ابراز نگردیده بنابراین با رد اعتراض تجدیدنظرخواه دادنامه بدوی عیناً تایید و استوار می‎گردد. ج ـ1ـ شعبه سیزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 76/1663 موضوع شکایت آقای هوشنگ شهیم و ابراهیم شاهین شهیم به طرفیت مدیریت امور اراضی استان فارس به خواسته لغو و ابطال کلیه تصمیمات و اقدامات هیأت واگذاری زمین استانهای فارس و بوشهر (هیأت هفت نفره) در مورد واگذاری و انتقال قسمتی از اراضی و تأسیسات پلاک 95 مکرر قطعه 2 بخش 5 فارس مزرعه ده بید مرودشت به عنوان اجرای قانون واگذاری مصوب 1365 و ابطال اسناد انتقال و مالکیت و عملیات ثبتی و حقوقی به شرح دادنامه شماره 1385 مورخ 29/10/1379 چنین رأی صادر نموده است، اقدامات واگذاری زمین استانهای فارس و بوشهر در سهام شکات در پلاک 95 مکرر قطعه 2 بخش 5 فارس مرزعه ده بید مرودشت به علل ذیل مخدوش و فاقد وجاهت قانونی است. زیرا اولاً، شرط اساسی شمول مقررات کشت موقت در اراضی زراعی اشخاص تصرف آن اراضی توسط غیر مالک در سالهـای  1359 ـ 1358 و سلب سلطه مالک و کشت و زرع در سنوات مرقوم است که در اراضی متعلق به شکات شرایط اساسی شمول مقررات کشت موقت تحقق نیافته است. علاوه بر این احکام کشت صادره توسط شورای کشت و هیأت ذیربط نیز مربوط به سال 1360 به بعد است و هیچ گونه دلایلی بر کشت و زرع متصرفین و خوش‌نشینان در سالهای1359 و 1358 در اجرای قانون کشت موقت ندارند. ثانیاً مندرجات نامه شماره 1289 مورخ 7/11/1359 ستاد واگذاری زمین مستقر در مرودشت خطاب به استانداری استان فارس حاکی است که احکام صادره از شورای کشت مربوطه در مورد اراضی زراعی واقع در پلاک 95 مکرر بخش 5 فارس به اجراء در نیامده و خوش نشینان و زارعین مورد نظر هیأت نتوانسته‎اند حکم صادره را اجراء و در زمین به کشت و زرع نپردازند. ج ـ2ـ شعبه اول تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 79/2514 و 79/2436 موضوع تقاضای تجدیدنظر مدیریت امور اراضی استان فارس به خواسته تجدیدنظر در دادنامه شماره 1385 مورخ 29/10/1379 شعبه سیزدهم دیوان به شرح دادنامه شماره 676 ـ 675 مورخ 26/5/1382 چنین رأی صادر نموده است، … در خصوص اصل موضوع و اعتراض مدیریت امور اراضی فارس با توجه به محتویات پرونده نظر به اینکه از طرف تجدیدنظر خواه نسبت به دادنامه معترض عنه ایراد موثر و موجهی به عمل نیامده و با بررسی سوابق امر بر کیفیت رسیدگی و اعمال مقررات نیز ایراد و اشکالی که فسخ آن را ایجاب نماید مشهود نیست لذا با رد تجدیدنظر خواهی دادنامه بدوی تایید و استوار می‎گردد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره و احراز تعارض بین دادنامه‎های شماره 1704 مورخ 4/11/1379 شعبه سوم تجدیدنظر و 676 و 675 مورخ 26/5/1382 شعبه اول تجدیدنظر به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‎نماید. رأی هیأت عمومی            به صـراحـت مـاده واحده قانون واگذاری زمینهای بایر و دایر که بعد از انقلاب به صورت کشت موقت در اختیار کشاورزان قرار گرفته است مصوب 8/8/1365، کلیه اراضی بایر و دایر که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به نحوی تا پایان سال 1359 در سراسر کشور و تا پایان سال 1363 در مناطق کردنشین در اختیار غیر مالک قرار گرفته با رعایت شرایط مندرج در قانون مذکور به حکم ضرورت به افراد واجد شرایط واگذار می‎شود. نظر به اینکه تسری ماده واحده فوق الذکر به تصرفات مسبوق به تاریخ قبل از انقلاب اسلامی مغایر هدف و حکم صریح مقنن است، بنابراین دادنامه شماره 1285 مورخ 29/10/1379 شعبه سیزدهم بدوی دیوان مبنی بر ورود شکایت شاکیان که مورد تایید شعبه اول تجدیدنظر دیوان عدالت اداری قرار گرفته است صحیح و موافق قانون تشخیص داده می‎شود. این رأی به استناد قسمت اخیر ماده 20 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع ذیربط در موارد مشابه لازم الاتباع می‎باشد. معاون وزیر و دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ـ میرمحمد غراوی