نظریات اداره کل امور حقوقی و اسناد قوه قضائیه (۲۰۰-۲۰۱)

200«جلب متهم یا مطلع یا شاهد در حوزه قضائی دیگر مستلزم اعطاء نیابت قضائی است ولی چنانچه مستند رأی اقرار متهم یا شهادت شاهد باشد احضار متهم یا شاهد یا مطلع در حوزه قضائی دیگر منعی ندارد ولی جلب وی موجه نیست»        سؤال ـ چنانچه متهم یا شاهد یا مطلع در حوزه قضائی دیگری غیر از حوزه قضائی که به پرونده رسیدگی می‌کند، اقامت داشته باشد آیا احضار یا جلب وی ممکن است؟ نظریه شماره7135/7 ـ 25/9/1383 نظریه اداره کل امور حقوقی و اسناد قوه قضائیه         با توجه به مفاد ماده 159 قانون آیین‌دادرسی کیفری هر تصمیم و دستور قضائی از جمله جلب متهم یا مطلع یا شاهد که باید در حوزه قضائی مقام قضائی صادرکننده دستور انجام گیرد مستلزم اعطاء نیابت قضائی است که در این  خصوص مرجع قضائی باید با اعطاء نیابت و قید موارد، از مقام قضائی محل اقامت متهم یا مطلع، اقدام قضائی مورد نظر خود را درخواست نماید. با این تفاوت که چون براساس تبصره ذیل ماده مرقوم در مواردی که اقرار متهم یا شهادت شاهد مستند رأی دادگاه باشد استماع آن توسط قاضی صادرکننده رأی الزامی گردیده، احضار متهم یا شاهد یا مطلع ولو اینکه در حوزه قضائی دیگری اقامت داشته باشند بلامانع بوده ولی جلب موجه به نظر نمی‌رسد. ***** 201در دادگاههـای عمومـی مستقر در بخش دادرس در جرائم داخل در صلاحیت کیفری استان، جانشین بازپرس و در سایر جرائم جانشین دادستان است.        سؤال ـ آیا در دادگاههای عمومی مستقر در بخشها، چنانچه دادرس علی‌البدل انجام وظیفه کند سمت وی نسبت به جرائم ارتکابی در حوزه قضائی دادگاه مذکور چگونه خواهد بود؟ نظریه شماره8593/7 ـ 20/10/1382 نظریه اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه         به صراحت تبصره 26 الحاقی به ماده3 اصلاحی قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب در جرائم داخل در صلاحیت دادگاه کیفری استان رئیس یا دادرس علی‌البدل دادگاه عمومی مستقر در مرکز بخش (هر دو) می‌توانند تحقیقات مقدماتی به جانشین بازپرس انجام دهند ولی در سایر جرائم داخل در صلاحیت دادگاههای عمومی و انقلاب دادرس علی‌البدل جانشین دادستان است و باید پس از انجام تحقیقات مقدماتی در صورت اعتقاد به مجرمیت پرونده را با کیفر خواست به دادگاه صالح ارسال نماید (قسمت اخیر3 بند الف ماده 3 قانون فوق‌الاشعار).ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ        1ـ ماده 59 قانون آیین‌دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری:         چنانچه تحقیق از متهم یا استماع شهادت شهود و یا معاینه محل بازرس از منزل، جمع‌آوری آلات جرم و بطور کلی هر اقدام دیگر در محلی که خارج از حوزه قضائی دادگاه است، لازم شود. دادگاه رسیدگی‌کننده با اعطاء نیابت قضائی انجام آن را با ذکر صریح مواد از دادگاه آن محل تقاضا می‌نماید. دادگاه اقدامات و تحقیقات مورد تقاضا را انجام داده و اوراق تنظیمی را پس از امضاء با سایر مدارک به دست آمده نزد دادگاه نیابت‌دهنده اعاده می‌کند.        تبصره ـ در مواردی که اقرار متهم و یا شهادت شاهد و یا شهادت بر شهادت شاهد، مستند رأی دادگاه می‌باشد استماع آن توسط قاضی صادرکننده رأی الزامی است.        2ـ تبصره 6 ماده 3 قانون اصلاح قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب: در حوزه قضائی بخشها، رئیس یا دادرس علی‌البدل دادگاه در جرائمی که رسیدگی به آنها در صلاحیت دادگاه کیفری استان است به جانشینی بازپرس تحت نظارت دادستان مربوطه اقدام می‌نماید و در سایر جرائم مطابق قانون رسیدگی و اقدام به صدور رأی خواهد نمود.        3ـ قسمت اخیر بند الف ماده 3 :         در حوزه قضائی بخش، وظیفه دادستان را دادرس علی‌البدل برعهده دارد. معاون وزیر و دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ـ میرمحمد غراوی