اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی

مرجع تصویب هیات وزیران
تاریخ انتشار 1393/06/03
شماره ویژه نامه ۷۰۸
شماره انتشار ۲۰۲۳۴
شماره نامه
تاریخ نامه

شماره۱۳۴۶۴/۰۲/۹۳                                                                     ۲۱/۵/۱۳۹۳ جناب آقای سینجلی جاسبی مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور به پیوست نامه شماره ۷۵۲۱۳/و مورخ ۳۱/۴/۱۳۹۳ وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری و با عنایت به رونوشت نامه فوق‌الذکر در خصوص «اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی» که در جلسه شانزدهم مورخ ۳۱/۳/۱۳۹۳ کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور به تصویب رسیده است (تصویر پیوست) برای ملاحظه و درج در روزنامه رسمی کشور ارسال می‌گردد. مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی ـ احمدعلی محسن‌زاده   دستگاه‌ها و نهادهای محترم عضو کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور به پیوست «اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی» که در جلسه شانزدهم مورخ ۳۱/۳/۱۳۹۳ کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور و براساس پیشنهاد جلسه سوم مورخ ۲۰/۳/۱۳۹۳ کارگروه توسعه پژوهش قرآنی، به منظور تأمین پشتوانه دانشی تحقق اهداف، سیاست‌ها و رویکردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی، به تصویب و تأیید رسیده است، جهت اجراء و اعلام به بخش‌های مرتبط ابلاغ می‌شود. وزیر علوم تحقیقات و فناوری ـ رضا فرجی‌دانا اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی مصوب جلسه ۱۶ مورخ ۳۱/۳/۱۳۹۳ کمیسیون توسعه پژوهش  و آموزش عالی قرآنی کشور کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور در جلسه ۱۶ مورخ ۳۱/۳/۱۳۹۳ بر اساس مصوبه جلسه سوم مورخ ۲۰/۳/۱۳۹۳ کارگروه توسعه پژوهش قرآنی، در راستای وظایف خود در راهبری تأمین منابع دانشی و انسانی نظام توسعه فرهنگ قرآنی و تدوین سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های کلان نظام ملی پژوهش و آموزش عالی قرآنی، در جهت بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های مراکز آموزش عالی حوزوی و دانشگاهی و تشویق بخش‌های پژوهشی و طلاب و دانشجویان به انجام پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای با تأکید بر رویکرد راهبردی، همسو با اهداف و راهبردهای ذیل، اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی اعم از پایان‌نامه، مقاله و طرح پژوهشی را به شرح زیر تصویب کرد: اهداف۱ ۱. تأمین دانش موردنیاز جهت مدیریت راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی ۲. هدایت فرآیندهای آموزشی و پژوهشی قرآنی به سمت کاربردی کردن تعالیم قرآنی در زندگی فردی و اجتماعی ۳. بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت و توانمندی‌های علمی دانشجویان و طلاب حوزه‌های علمیه ۴. زمینه‌سازی ارتقای نظام تعلیم و تربیت، نظام رسانه‌ای، نظام تبلیغات دینی و سایر نظام‌های مؤثر با الهام از تعالیم قرآن کریم ۵. توسعه نظریه‌پردازی در نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مبتنی بر معارف قرآنی ۶ . گسترش تعاملات مرکز با مؤسسات آموزشی و پژوهشی حوزوی و دانشگاهی و جریان‌سازی رویکردهای نوین ۷. ایجاد و تقویت انگیزه‌های دانشجویان و طلاب علاقمند و حمایت از ایده‌های خلاقانه راهبردها۲ ۱. زمینه‌سازی تحقق اهداف و راهبردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی ۲. زمینه‌سازی تحقق اولویت‌ها، راهبردها و اقدامات علمی قرآنی نقشه جامع علمی کشور ۳. زمینه‌سازی تحقق بندهای قرآنی علمی و فرهنگی برنامه پنجم توسعه ۴. ابتنای حداکثری فعالیت‌های قرآنی بر مطالعه، کارشناسی و تحقیق شایسته ۵ . توسعه و ارتقای نگرش راهبردی و نظام‌مند به فرآیندهای امور قرآنی کشور ۶ . ترویج فرآیندهای علمی مدیریت دانش قرآنی   ب ـ محور فرهنگ‌سازی قرآنی   اولویت‌ها شاخص اولویت ۷. تولید مبانی و ادبیات علمی و اصطلاح‌شناسی (ترمینولوژی) مفاهیم پایه فرهنگ‌سازی قرآنی ۱ ۸ . روش‌شناسی (متدولوژی) پژوهش‌های کاربردی فرهنگ‌سازی قرآنی ۱ ۹. شناسایی، تحلیل و آسیب‌شناسی پیشینه و وضع موجود فعالیت‌های فرهنگ‌سازی قرآنی در داخل و خارج از کشور ۲ ۱۰. مدل‌سازی و ارتقای آفرینش‌های هنری و رسانه‌ای قرآنی در حوزه فرهنگ عمومی (نمادسازی و تبلیغات رسانه‌ای و محیطی، محاورات و...) و سبک زندگی قرآنی ۳ ۱۱. طراحی شاخص، سنجش و ارزیابی وضعیت تولید، نشر و عرضه آثار و محصولات قرآنی در داخل و خارج از کشور ۲ ۱۲. رصد، آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری فرهنگ قرآنی ۳ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ۱ـ برگرفته از منشور توسعه فرهنگ قرآنی ۲ـ برگرفته از منشور توسعه فرهنگ قرآنی، نقشه جامع علمی کشور و قانون برنامه پنجم توسعه ج ـ محور نظام‌سازی قرآنی   اولویت‌ها شاخص اولویت ۱۳. تولید مبانی و ادبیات علمی و اصطلاح‌شناسی (ترمینولوژی) نظام‌سازی قرآنی ۱ ۱۴. روش‌شناسی (متدولوژی) پژوهش‌های تخصصی (بنیادی و توسعه‌ای) قرآنی و بین‌رشته‌ای و فرارشته‌ای قرآنی و روش‌شناسی نظریه‌پردازی قرآنی ۱۵. تولید و توسعه معرفت علمی در علوم انسانی مبتنی بر معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و روش‌شناسی مبتنی بر قرآن کریم و پارادایم‌های آن ۱ ۱۶. شناسایی، تحلیل و آسیب‌شناسی پیشینه و وضع موجود فعالیت‌های نظام‌سازی قرآنی در داخل و خارج از کشور ۲ ۱۷. بازآفرینی و مدل‌سازی مرجعیت معرفتی و هویت‌سازی تمدنی قرآن کریم بر پایه منابع دانشی و نهادی ۳ ۱۸. شاخص‌سازی، سنجش و ارزیابی نظریه‌پردازی قرآنی ۲ ۱۹. رصد، آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری دانش قرآنی ۳   جدول اصطلاحات و تعاریف   اصطلاح تعریف/تحلیل مفهومی اولویت مجموعه موضوعات هم‌گون و هم‌راستا که با توجه به محدودیت منابع، برای رسیدن به اهداف کلان، نسبت به سایر موضوعات دارای تفوق، مزیت، رجحان و برتری در انتخاب هستند. موضوع مفهوم کلی و زمینه‌های مطالعاتی که می‌توان عناوین و مسائل مختلفی را از آن تولید کرد . عنوان عبارتی که مستقیماً نمایانگر مسأله و محتوای پژوهش می‌باشد. مسأله سؤال، مشکل یا شبهه‌ای که پژوهشگر در جهت تجزیه و تحلیل و در نهایت اثبات یا نفی آن یا تبیین کمیت و کیفیت آن تلاش می‌کند. پژوهش فرآیند پردازش اطلاعات، برخوردار از انتظام، متعلق به گستره خاصی از علوم و دارای هویت جمعی است که به نوآوری می‌انجامد. نظام توسعه فرهنگ قرآنی مجموعه‌ای متشکل از بخش‌های قرآنی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی، عمومی و مردمی که به عنوان یکی از زیرنظام‌های نظام فرهنگی کشور برای تحقق توسعه فرهنگ قرآنی فعالیت می‌کنند. توسعه فرهنگ قرآنی تعمیم و تعمیق شناخت و ایمان به قرآن و ارتباط و انس با آن و تحقق مضامین آیات قرآنی در رفتار فردی و اجتماعی اقشار مختلف جامعه. (آشنایی با منشور توسعه فرهنگ قرآنی، ۶۵) فعالیت‌های قرآنی (امور قرآنی) فعالیت‌هایی که به منظور شناخت و شناساندن قرآن و معارف آن و تقویت ایمان به قرآن و انس با آن و بهره‌گیری فرد و جامعه از قرآن انجام می‌شود. این فعالیت‌ها شامل حوزه‌های آموزش عمومی قرآن، آموزش عالی و تخصصی قرآنی، پژوهش‌های قرآنی و فعالیت‌های تبلیغی ترویجی قرآنی است. آموزش عمومی قرآن برنامه‌های آموزشی مربوط به خواندن و درک مفاهیم و معارف قرآن که برای انس آحاد جامعه با قرآن و استفاده از آن ارائه می‌شود آموزش عالی قرآنی برنامه‌های آموزشی که به منظور تربیت نیروی انسانی متخصص فعالیت‌های مختلف قرآنی اجراء می‌شود. این برنامه‌ها در دو قالب رشته‌های دانشگاهی و حوزوی و آموزش‌های آزاد تخصصی می‌باشد. پژوهش‌های قرآنی پژوهش‌هایی که با هدف شناخت قرآن و معارف آن و وظایف فرد و جامعه نسبت به قرآن و چگونگی تحقق توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه انجام می‌شود. فعالیت‌های تبلیغی ترویجی قرآنی فعالیت‌هایی که با بکارگیری دانش، روش و ابزارهای مختلف هنر و ارتباطات، به منظور گسترش توجه و اشتیاق نسبت به قرآن کریم و توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه انجام می‌شود. هماهنگ‌سازی امور قرآنی مدیریت امور قرآنی بخش‌های دولتی، عمومی و غیردولتی در جهت هم‌افزایی و ارتقای فعالیت‌های قرآنی در سطح ملی و بین‌المللی فرهنگ‌سازی قرآنی تعالی نگرش افراد جامعه نسبت به قرآن کریم در حوزه باور، علم و عمل که از طریق توسعه آموزش عمومی قرآن و توسعه فعالیت‌های تبلیغی ترویجی قرآنی انجام می‌شود. نظام‌سازی قرآنی بازطراحی نظام‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و خرده‌نظام‌های آن مبتنی بر مفاهیم و معارف قرآنی