آیین‌نامه اجرایی کنوانسیون تغییر آب و هوا و پروتکل‌های الحاقی

شماره۲۱۷۸۴۵/ت۴۸۱۵۳هـ                                                           ۷/۱۱/۱۳۹۱ وزارت امور خارجه ـ سازمان حفاظت محیط زیست هـیئت وزیـران در جلـسه مورخ ۱۹/۹/۱۳۹۱ بـنا به پیـشنهاد شمـاره ۱۰۰/۴۰/۱۴۳۲۴/۹۱ مورخ ۲۰/۲/۱۳۹۱ وزارت نیرو و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه اجرایی کنوانسیون تغییر آب و هوا و پروتکل‌های الحاقی را، به شرح زیر تصویب نمود:   آیین‌نامه اجرایی کنوانسیون تغییر آب و هوا و پروتکل‌های الحاقی ماده۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مربوط به کار می‌روند و معادل انگلیسی آنها به شرح پیوست که تأیید شده به مهر «دفتر هیئت‌دولت» است تعیین می‌شود. الف ـ کنوانسیون: کنوانسیون تغییرات آب و هوا مصوب ۱۳۷۱ هجری شمسی برابر با ۱۹۹۲ میلادی. ب ـ پروتکل: پروتکل کیوتو در مورد کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییر آب و هوا. ج ـ کنفرانس متعاهدین: کنفرانس اعضای کنوانسیون، که سالانه با شرکت تمامی کشور‌های عضو برگزار می‌شود. د ـ کارگروه ملی: کارگروه ملی تغییر آب و هوا متشکل از نمایندگان وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط که تعیین کننده سیاست‌ها و راهبردهای اجرایی کشور در ارتباط با کنوانسیون و پروتکل در کشور می‌باشد. هـ ـ مرجع صلاحیتدار ملی: دستگاه مسؤول در سطح ملی به عنوان مرجع رسمی هماهنگی و تأیید نهایی پروژه‌های مکانیسم توسعه پاک. و ـ  هیئت بین‌الدول تغییر آب و هوا: نهاد بین‌المللی که در سال ۱۹۸۸ مشترکاً توسط سازمان هواشناسی جهانی و برنامه محیط زیست ملل متحد تأسیس گردید تا به بررسی یافته‌های علمی در زمینه تغییر آب و هوا بپردازد. زـ تسهیلات محیط زیست جهانی: مکانیسم مالی بین‌المللی که در سال ۱۹۹۴ با هدف تأمین مالی پروژه‌های مرتبط با تغییر آب و هوا، تنوع زیستی، آب‌های بین‌المللی و لایه ازن تأسیس گردید. ح ـ گزارش سالانه تغییر آب و هوا: گزارشی که براساس گزارش دستگاههای عضو کارگروه ملی در زمینه تغییر آب و هوا توسط کارگروه یادشده تهیه و به دفتر هیئت‌دولت ارایه می‌شود. این گزارش مشتمل بر وضعیت انتشار گازهای گلخانه‌ای از بخش‌های مختلف، اقدامات اجرایی دستگاه‌ها در زمینه کاهش انتشار، آسیب‌پذیری در بخش‌های مختلف از تغییر آب و هوا و اقدامات درخصوص سازگاری با آنها، کمبودها و نیازهای دستگاه‌ها از دیدگاه مالی، فنی اداری درخصوص اجرای وظایف محوله، عملکرد درخصوص ظرفیت‌سازی، آموزش و تحقیقات تغییر آب و هوا و نیز همکاری‌های بین‌المللی می‌باشد. ط ـ گزارش ملی: گزارشی که در آن فعالیت‌های کشور در اجرای مفاد کنوانسیون و براساس مصوبات اجلاس اعضای کنفرانس متعاهدین و طبق دستورالعمل هیئت بین‌الدول تغییر آب و هوا توسط سازمان حفاظت محیط زیست با اولویت استفاده از منابع بین‌المللی تدوین می‌شود. ماده۲ـ راهبردهای اجرایی کشور در ارتباط با کنوانسیون و پروتکل به شرح زیر تعیین می‌گردد: الف ـ ایجاد زیرساختها و ساز و کارهای لازم برای تحقق اهداف کنوانسیون و پروتکل. ب ـ اصلاح الگوهای تولید و مصرف انرژی و نیز افزایش سهم منابع انرژی کم‌کربن در سبد انرژی کشور در راستای کاهش روند انتشار گازهای گلخانه‌ای. ج ـ توسعه و کاربرد فناوریهای نوین و فاقد آلایندگی. د ـ افزایش تولید و ترویج استفاده از انرژی‌های نو و تجدیدپذیر. هـ ـ استفاده حداکثری از ظرفیتها و تسهیلات محیط زیست جهانی و منطقه‌ای در ابعاد مختلف فنی، اقتصادی و آموزشی در چارچوب کنوانسیون و پروتکل. و ـ حمایت از تحقیقات و پژوهشهای داخلی در جهت تحقق اهداف کنوانسیون و پروتکل. زـ ایجاد آمادگی لازم جهت پیشگیری و مقابله با پیامدهای سوء تغییر آب و هوا. ح ـ توسعه استفاده از مشوقهای اقتصادی به منظور ایجاد انگیزه برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای. ماده۳ـ کارگروه ملی با مسئولیت معاون ذی‌ربط سازمان حفاظت محیط زیست و با عضویت نمایندگان تام‌الاختیار وزارتخانه‌های امور خارجه، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، کشور، نفت، نیرو و ارتباطات و فناوری اطلاعات و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور و سازمان انرژی اتمی ایران و سازمان ملی استاندارد ایران به منظور انجام وظایف زیر تشکیل می‌شود: الف ـ برنامه‌ریزی جهت تحقق اهداف و اجرای مفاد کنوانسیون و پروتکل در چارچوب راهبردهای موضوع ماده (۲). ب ـ تعیین راهبردهای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و اهداف کمّی و کیفی مرتبط با آن و نیز وظایف دستگاههای عضو به منظور تحقق اهداف مذکور به صورت سالانه و همچنین برای افقهای پنج ساله به تفکیک سهم هر یک از دستگاه‌های اجرایی و در صورت ضرورت ارایه به هیئت وزیران جهت بررسی و تصویب. ج ـ بررسی و تلفیق گزارشهای دستگاههای عضو کارگروه ملی و تدوین گزارش سالانه و ارایه آن به دفتر هیئت دولت. دـ بررسی و تصویب گزارش ملی. هـ ـ بررسی و اولویت بندی پروژه‌های پیشنهادی دستگاهها برای استفاده بهینه از ظرفیت‌های بین‌المللی و ملی در چارچوب اهداف کنوانسیون و پروتکل. وـ ظرفیت‌سازی و پیگیری استفاده از اعتبارات بین‌المللی جهت اجرای پروژه‌های مصوب کارگروه ملی. زـ برنامه‌ریزی جهت اجرای آموزشهای تخصصی و سایر آموزشهای لازم مرتبط با هدف کنوانسیون و راهبردهای موضوع ماده (۲) از جمله نحوه تهیه گزارشات سالانه با بهره‌گیری از امکانات ملی و بین‌المللی. ح ـ برنامه‌ریزی به منظور فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی درخصوص اهداف کنوانسیون و پروتکل. ط ـ تعیین اصول کلی و محورهای کاری کارگروه مذاکراتی و تشکیل کارگروه تخصصی مذاکراتی به منظور طرح و دفاع از مواضع و پیشنهادات جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با مفاد کنوانسیون و پروتکل. ی ـ تدوین ساختار کارگروه مذاکراتی براساس مباحث مورد مذاکره در چارچوب کنوانسیون و پروتکل‌های الحاقی و تعیین شرایط اختصاصی اعضای آن متناسب با ساختار تدوین شده. ک ـ انتخاب اعضای کارگروه مذاکراتی از بین نمایندگان معرفی شده از سوی دستگاه‌های عضو کارگروه ملی برای عضویت در کارگروه مذاکراتی. تبصره۱ـ اعضای معرفی شده توسط بالاترین مقام اجرایی دستگاه مربوط با حکم رییس سازمان حفاظت محیط ‌زیست به عنوان عضو کارگروه ملی برای مدت سه سال منصوب می‌شوند. دوره مأموریت اعضای مذکور در صورت معرفی مجدد از سوی دستگاه ذی‌ربط قابل تمدید است. تبصره۲ـ دبیرخانه کارگروه ملی در سازمان حفاظت محیط‌زیست مستقر می‌باشد. تبصره۳ـ اعضای معرفی شده توسط بالاترین مقام اجرایی دستگاه مربوط در صورت انتخاب توسط کارگروه ملی که متناسب با ساختار موضوع بند (ی) صورت می‌گیرد با حکم رییس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان عضو کارگروه مذاکراتی برای مدت سه سال منصوب می‌شوند. دستگاهها می‌توانند نمایندگان خود در کارگروه ملی را نیز برای عضویت در کارگروه مذاکراتی معرفی نمایند. دوره مأموریت اعضای مذکور، منوط به معرفی مجدد دستگاههای مربوط و تأیید کارگروه ملی قابل تمدید است. ریاست کارگروه مذاکراتی بر عهده رییس کارگروه ملی می‌باشد. تبصره۴ـ کارگروه ملی می‌تواند حسب‌نیاز و حسب‌مورد از افراد صاحب‌نظر و متخصص در زمینه کنوانسیون و پروتکل برای شرکت در جلسات (بدون حق رأی) دعوت نماید. ماده۴ـ وظایف مشترک دستگاههای عضو کارگروه موضوع ماده (۳) این تصویب‌نامه به شرح زیر تعیین می‌شود: الف ـ تهیه گزارش مرتبط با وظایف دستگاه ذی‌ربط در هر سال در چارچوب دستورالعملی که از سوی کارگروه ملی تهیه و ابلاغ می‌شود و تحویل آن به دبیرخانه کارگروه ملی تا پایان تیرماه سال بعد. تبصره ـ دبیرخانه کارگروه ملی موظف است گزارش سالانه را تا پایان مرداد ماه سال بعد تهیه و به هیئت وزیران (دفتر هیئت دولت) ارائه نماید. ب ـ برنامه‌ریزی و ایجاد ساختار سازمانی متناسب با استفاده از کارشناسان با صلاحیت لازم حتی‌الامکان از طریق جایگزینی پست‌های سازمانی موجود و در صورت لزوم استفاده از سایر راهکارهای قانونی تا پایان دوره تعهدات کنوانسیون. ج ـ تأمین ساز و کار لازم برای تولید اطلاعات مورد نیاز تهیه گزارش موضوع بند (الف). د ـ تدوین برنامه‌های آموزشی تخصصی مرتبط با اهداف کنوانسیون و پروتکل در حیطه وظایف خود و اعلام آنها به کارگروه ملی. هـ ـ پیش‌بینی و تأمین بودجه و امکانات مورد نیاز به منظور اجرای تکالیف مصوب موضوع بند (ب) ماده (۳). تبصره ـ دستگاههای اجرایی مکلفند بخشی از اعتبارات پژوهشی خود را به منظور اجرای تکالیف موضوع این بند هزینه نمایند. ماده۵ ـ حوزه مسئولیت دستگاههای عضو کارگروه ملی برای تهیه گزارش انتشار گازهای گلخـانه‌ای براساس دستورالعمل هیئت بین‌الدول تغییر آب و هوا و ارایه آن به کارگروه ملی به شرح زیر است: الف ـ وزارت نیرو: مصرف سوخت در نیروگاه‌های حرارتی و میزان نشر ناشی از تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری به روش بی‌هوازی. ب ـ وزارت نفت: فرآیندهای اکتشاف، استخراج، پالایش و انتقال نفت خام، گاز و فرآورده‌های نفتی و انتشارات احتراقی و فرآیندی واحدهای پتروشیمی، مصرف سوخت در کاربری‌های مختلف صنعت نفت و گاز. ج ـ وزارت صنعت، معدن و تجارت: صنایع با اولویت گازهای گلخانه‌ای فرآیندی صنایع انرژی بر. د ـ وزارت جهاد کشاورزی: بخش دام، زراعت و جنگل‌ها و مراتع. هـ ـ وزارت کشور: مراکز دفن پسماند. و ـ وزارت راه و شهرسازی: مصرف سوخت در بخش‌های حمل و نقل، خانگی ـ تجاری با همکاری وزارت کشور. ماده ۶ ـ وزارت راه و شهرسازی (سازمان هواشناسی کشـور) موظف است نسبت به تقویت و تکمیل «شبکه ملی پایش آب و هوا» با همکاری وزارت نیرو، وزارت جهادکشاورزی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (مؤسسه ملی اقیانوس شناسی) و سازمان فضایی ایران اقدام نماید. ماده۷ـ دانشگاهها، پژوهشگاهها و مراکز آموزشی و پژوهشی پس از تصویب هیئت امناء و با رعایت بند (ب) ماده (۲۰) قانون برنامه پنجساله توسعه جمهوری اسلامی ایران، مکلفند پنج درصد (۵%) از اعتبارات پژوهشی خود را صرف تحقیق و توسعه در زمینه موضوعات مرتبط با تغییر آب و هوا نمایند. تبصره ـ فهرسـت دانشگاهها، پژوهشکده‌ها و مراکز مربوط موضوع این ماده به پیشنهاد وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تصویب کارگروه ملی می‌رسد. ماده۸ ـ وزارتخانه‌های نفت و نیرو موظفند به ترتیب نسبت به تهیه و انتشار تراز جامع هیدروکربوری و انرژی کشور به صورت سالانه و پنجساله اقدام نمایند. ماده۹ـ دستگاههای اجرایی می‌توانند از همه ساز و کارهای پیش‌بینی شده در ماده (۳) آیین‌نامه تضمین برای معاملات دولتی موضوع تصویب‌نامه شماره ۴۲۹۵۶/ت۲۸۴۹۳ مورخ ۱۱/۸/۱۳۸۲ و اصلاحات بعدی آن، در پروژه‌های مرتبط با ساز و کارهای بین‌المللی مندرج در کنوانسیون و پروتکل، اعم از اینکه طرف قرارداد داخلی یا خارجی باشد استفاده نمایند. ماده۱۰ـ اعتبارات لازم برای اجرای تکالیف مقرر در این آیین‌نامه در چارچوب بودجه سنواتی دستگاههای ذی‌ربط پیش‌بینی و پس از تأمین از محل اعتبارات مصوب مربوط در اختیار دستگاههای مذکور قرار می‌گیرد. تبصره ـ کارگروه ملی از محل اعتبارات مصوب مربوط و در صورت وجود اعتبار از محل کمک‌های بین‌المللی، بخشی از هزینه‌های اجرای تکالیف موضوع این آیین‌نامه برای دستگاههای اجرایی را در چارچوب دستورالعمل داخلی خود تأمین و پرداخت خواهد نمود. تأمین مابقی هزینه‌ها برعهده دستگاههای ذی‌ربط بوده و عدم تخصیص اعتبارات بین‌المللی رافع مسئولیت دستگاههای مذکور نمی‌باشد. ماده۱۱ـ با ابلاغ این آیین‌نامه، تصویب‌نامه‌های شماره ۱۰۴۵۴۸/ت۳۹۲۱۳ک مورخ ۲۴/۵/۱۳۸۸ و شماره ۲۴۸۲۱۶/ت۳۹۲۱۳هـ مورخ ۱۶/۱۲/۱۳۹۰ و تصمیم‌نامه شماره ۲۵۲۱۳۴/۳۹۲۱۳ مورخ ۲۲/۱۲/۱۳۹۰، لغو می‌شود. معاون اول رئیس‎جمهور ـ محمدرضا رحیمی   پیوست: معادل انگلیسی واژه‌های مذکور در تعاریف   کنوانسیون تغییر آب و هوا Convention on Climate Change پروتکل کیوتو The Kyoto Protocol کنفرانس متعاهدین به کنوانسیون تغییر آب و هوا Conference of Parties to the UNFCCC (COP) کارگروه ملی تغییر آب و هوا National Climate Change committee مرجع صلاحیتدار ملی Designated National Authority (DNA) هیئت بین‌الدول تغییر آب و هوا Intergovemmental Panel on Climate Change (IPCC) تسهیلات محیط زیست جهانی Global Environmental Facility (GEF) گزارش سالانه تغییر آب و هوا Climate Change Annual report گزارش ملی National Communication