شماره ۱۲۰۶۸/ت ۴۶۰۹۵هـ ۲۸/۱/۱۳۹۱ وزارت دادگستری هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۴/۱۰/۱۳۹۰ بنا به پیشنهاد شماره ۴۵۹۳/۰۲/۸۹ مورخ ۱۹/۱۰/۱۳۸۹ وزارت دادگستری و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور تحقق مفاد تصویب‌نامه شماره ۲۰۵۸۴۷/ت۴۳۸۵۵هـ مورخ ۲۰/۱۰/۱۳۸۸، آیین‌نامه مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک در جمهوری اسلامی ایران را به شرح زیر تصویب نمود: آیین‌نامه مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک در جمهوری اسلامی ایران ماده۱ـ در این آیین‌نامه، واژه‌ها و اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند: الف ـ کودک: تمامی افراد کمتر از ۱۸ سال تمام شمسی ب ـ دستگاه اجرایی: دستگاههای موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری ـ مصوب ۱۳۸۶ـ پ ـ موسسات و تشکیلات غیردولتی: تمامی مؤسسات و تشکیلات غیردولتی و سازمان‌های مردم نهاد که طبق قوانین و مقررات تشکیل شده و در زمینه حقوق کودک فعالیت می‌کنند. ت ـ پایش: بررسی مستمر وضعیت حقوق کودک در جامعه ث ـ مرجع ملی: مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک که به موجب تصویب‌نامه شماره ۲۰۵۸۴۷/ت۴۳۸۵۵هـ مورخ ۲۰/۱۰/۱۳۸۸ وزارت دادگستری می‌باشد. ج ـ رییس مرجع ملی: وزیر دادگستری چ ـ شورای هماهنگی: شورای هماهنگی مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک موضوع ماده (۴) این آیین‌نامه ماده۲ـ وظایف و اختیارات مرجع ملی به شرح زیر می‌باشد: الف ـ تدوین طرحها و برنامه‌های ارتقای حقوق کودک و ترویج احترام به شخصیت وی ب ـ پایش و ارزیابی رعایت حقوق کودک در سطح ملی پ ـ ارایه نظرات مشورتی در زمینه قوانین، مقررات، رویه‌ها و برنامه‌های مرتبط با حقوق کودک به دستگاههای اجرایی و مؤسسات و تشکیلات غیردولتی ت ـ پیشنهاد اصلاح قوانین و مقررات موجود و تهیه پیش‌نویس لوایح قانونی برای ارایه به شورای هماهنگی ث ـ تهیه گزارش ملی حقوق کودک با همکاری و مشارکت سایر نهادها و دستگاههای ذی‌ربط و ارسال آن به مراجع ذی‌صلاح داخلی و از طریق وزارت امور خارجه به مراجع ذی‌صلاح بین‌المللی، پس از تصویب شورای هماهنگی ج ـ تهیه گزارش در خصوص موارد نقض حقوق کودک در جامعه و ارسال آن به مراجع ذی‌ربط داخلی با رعایت قوانین و مقررات مربوط پس از تصویب شورای هماهنگی چ ـ انجام مطالعات مربوط به حقوق کودک از طریق همکاری با سایر مؤسسات و مراکز علمی ح ـ تهیه گزارشهای سالانه و موردی و ارایه آن به رؤسای قوای سه‌گانه و دفتر مقام معظم رهبری پس از تصویب شورای هماهنگی خ ـ اطلاع‌رسانی مستمر و همه‌جانبه و ارتقای سطح آگاهی در خصوص موضوعات مرتبط با حقوق کودک با همکاری وزارت آموزش و پرورش، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانه‌های گروهی د ـ هماهنگی و تبادل اطلاعات علمی و تحقیقی با مراجع داخلی و بین‌المللی در موضوعات حقوق کودک ذ ـ همکاری با سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی به منظور ترویج و اجرای حقوق کودک با همکاری و هماهنگی دستگاههای ذی‌ربط از طریق وزارت امور خارجه ماده۳ـ دبیرخانه مرجع ملی با رعایت قوانین و مقررات مربوط در وزارت دادگستری تشکیل می‌شود. تبصره ـ دبیر مرجع ملی از میان مشاوران یا معاونان رییس مرجع ملی که در زمینه حقوق کودک تخصص دارند، توسط رییس مرجع ملی منصوب می‌شود و دبیر شورای هماهنگی نیز خواهد بود. ماده۴ـ برای ایجاد هماهنگی و اخذ نظرات دستگاههای اجرایی ذی‌ربط در انجام امور و اقدامات موضوع این آیین‌نامه، شورای هماهنگی با عضویت افراد زیر تشکیل می‌شود: الف ـ رییس مرجع ملی به عنوان رییس شورای هماهنگی ب ـ دبیر مرجع ملی به عنوان دبیر شورا پ ـ یک نفر وکیل دادگستری با حداقل پنج سال سابقه فعالیت علمی و عملی مربوط به حقوق کودک یا حقوق بشر با معرفی کانون وکلای دادگستری مرکز یا مرکز امور مشاوران به مدت سه سال به انتخاب رییس مرجع ملی. ت ـ سه نفر از سازمان‌های مردم نهاد فعال مرتبط با حقوق کودک یا حقوق بشر، برای مدت سه سال ث ـ یک نفر روحانی آشنا به حقوق کودک با معرفی شورای مدیریت حوزه علمیه قم ج ـ یک نفر نماینده از نهادهای زیر که حسب مورد با حکم وزیر یا بالاترین مقام مسئول معرفی می‌گردند: ۱ـ وزارت آموزش و پرورش ۲ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۳ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۴ـ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۵ ـ وزارت امور خارجه ۶ ـ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۷ـ وزارت کشور ۸ ـ وزارت اطلاعات ۹ـ وزارت ورزش و جوانان ۱۰ـ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور ۱۱ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ۱۲ـ سازمان بهزیستی کشور ۱۳ـ مرکز امور زنان و خانواده ۱۴ـ نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران ۱۵ـ سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور ۱۶ـ شهرداری (با معرفی مجمع ادواری شهرداران کلان‌شهرهای کشور) تبصره۱ـ ابلاغ مصوبات و ارایه گزارشهای موردی و سالانه شورای هماهنگی به رؤسای قوای سه‌گانه و دفتر مقام معظم رهبری و سایر مراجع ذی‌صلاح بر عهده رییس شورا می‌باشد. تبصره۲ـ رییس مرجع ملی می‌تواند از نمایندگان قوه قضاییه و اعضای کمیسیون‌های قضایی و حقوقی، بهداشت و درمان و اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز بدون داشتن حق رأی برای شرکت در شورای هماهنگی دعوت نماید. تبصره۳ـ هر سه سال یک بار در اردیبهشت ماه به دعوت عام دبیر مرجع ملی، جلسه‌ای با حضور سازمان‌های مردم نهاد ثبت شده و فعال در زمینه حقوق کودک یا حقوق بشر که حداقل پنج سال سابقه فعالیت داشته باشند، تشکیل و با اکثریت نصف به علاوه یک سازمان‌های حاضر در جلسه، سه نماینده از سه سازمان غیردولتی برای عضویت در شورای هماهنگی انتخاب می‌شوند. تبصره۴ـ سه ماه پیش از پایان دوره عضویت اعضای مندرج در بندهای (پ) و (ت)، در خصوص انتخاب اعضای جدید اقدام می‌شود. تا زمانی که اعضای جدید انتخاب نشده‌اند، اعضای سابق عهده‌دار وظایف خواهند بود و انتخاب مجدد این اعضا به صورت متوالی تنها برای یک بار بلامانع است. ماده۵ ـ مرجع ملی می‌تواند حسب مورد از کارشناسان مجرب در زمینه حقوق کودک برای شرکت در جلسات شورا یا کارگروه‌های مربوط دعوت و نظر ایشان را بدون حق رأی کسب نماید. ماده۶ ـ موارد زیر از جمله وظایف و اختیارات شورای هماهنگی می‌باشد: الف ـ تعیین راهبردهای حمایت از حقوق کودک و اولویت‌های سالانه مرجع ملی ب ـ تصویب چشم‌انداز، سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی ارتقای حقوق کودک پ ـ بررسی پیشنهادهای مربوط به اصلاح قوانین و مقررات و پیش‌نویس لوایح قانونی جهت ارایه به مراجع ذی‌ربط ت ـ بررسی و تصویب گزارش ملی حقوق کودک برای ارسال به مراجع ذی‌صلاح داخلی و بین‌المللی وفق مقررات این آیین‌نامه ث ـ بررسی گزارش موارد نقض حقوق کودک ج ـ بررسی و تصویب گزارشهای سالانه و موردی مرجع ملی جهت ارسال به مراجع ذی‌صلاح چ ـ تأیید ایجاد کارگروه‌های موردی و موقت با پیشنهاد رییس مرجع ملی ح ـ پیشنهاد بودجه سالانه به رییس مرجع ملی جهت پیش‌بینی در ردیف اعتبارات وزارت دادگستری در لایحه بودجه سالانه خ ـ تصویب آیین‌نامه داخلی شورای هماهنگی ماده۷ـ شورای هماهنگی به صورت عادی هر دو ماه یک بار جلسه خواهد داشت. جلسات فوق‌العاده به تصمیم رییس شورا یا حسب درخواست مکتوب پنج نفر از اعضای شورا تشکیل می‌شود. جلسات شورا با حضور دو سوم اعضا تشکیل می‌شود و تصمیمات شورای هماهنگی با اکثریت نسبی اعضای حاضر در جلسه معتبر خواهد بود. ماده۸ ـ دبیر شورای هماهنگی، مسئول امور اداری و اجرایی مرجع است و زیر نظر رییس فعالیت می‌نماید. وظایف وی عبارت است از: الف ـ تمشیت امور اداری و اجرایی ب ـ تهیه دعوت‌نامه‌ها و دستور جلسات، تدوین صورتجلسات و ابلاغ مصوبات شورای هماهنگی برای سازمان‌های ذی‌ربط و پیگیری حسن اجرای مصوبات پ ـ برنامه‌ریزی مدون برای تشکیل جلسات کارگروه‌های تخصصی ت ـ پیشنهاد ترکیب هیئت‌های اعزامی به اجلاس‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به رییس مرجع ملی ث ـ تهیه گزارشهای مربوط به حقوق کودک و ارایه آن به شورای هماهنگی ج ـ اخذ گزارش هیئت‌های اعزامی به خارج از کشور و تهیه بانک اطلاعات گزارش‌ها چ ـ تدوین بیانیه‌ها و گزارشهای موردنیاز برای ارایه به مجامع بین‌المللی و سایر اجلاس‌های مرتبط ح ـ تعامل و همکاری با پژوهشگران و مراکز علمی و پژوهشی در امور مربوط به حقوق کودک خ ـ ایجاد سامانه الکترونیکی در زمینه‌های مربوط به حقوق کودک و امور اداری مرجع ملی و شورای هماهنگی د ـ انجام سایر امور ارجاعی مرتبط با شرح وظایف از سوی مرجع ملی و شورای هماهنگی ماده۹ـ مرجع ملی دارای حداقل چهار کارگروه کارشناسی دائمی به شرح زیر می‌باشد: الف ـ پایش و ارزیابی ب ـ حقوقی و قضایی پ ـ آموزش و اطلاع‌رسانی ت ـ حمایتی و هماهنگی تبصره۱ـ ترکیب اعضا و تفصیل حدود وظایف و شیوه عملکرد این کارگروه‌ها در چارچوب مفاد این آیین‌نامه، با پیشنهاد رییس مرجع ملی و تصویب شورای هماهنگی تعیین می‌شود. تبصره۲ـ مرجع ملی می‌تواند در موارد خاص و ضروری، با پیشنهاد رییس مرجع ملی و تأیید شورای هماهنگی، کارگروه‌های موردی و موقت تشکیل دهد. تبصره۳ـ هر کارگروه می‌تواند حسب مورد از کارشناسان مجرب دولتی و غیردولتی در حوزه‌های مرتبط با موضوع فعالیت خود دعوت نماید. دعوت موردی و استفاده از کارشناسان خارجی با رعایت قوانین و مقررات بلامانع خواهد بود. ماده۱۰ـ کارگروه پایش و ارزیابی حسب ارجاع موظف است با هماهنگی دستگاههای اجرایی از این دستگاه‌ها بازدید نموده و ضمن پایش و ارزیابی حقوق کودک در این دستگاه‌ها، گزارش لازم را از فعالیت آنها در حوزه حقوق کودک به شورای هماهنگی ارایه نماید. درخصوص موسسات و تشکیلات غیردولتی متولی و مرتبط با حقوق کودک نیز بنا به درخواست یا موافقت آنها نسبت به پایش و ارزیابی حقوق کودک در این مؤسسات مبادرت نماید. تبصره ـ کارگروه پایش و نظارت مکلف است سامانه پیام کوتاه و سامانه‌های الکترونیکی را جهت دریافت اطلاعات مردمی راجع به رعایت حقوق کودک در جامعه ایجاد و نشانی آن را به اطلاع عموم برساند. ماده۱۱ـ کارگروه حقوقی و قضایی حسب ارجاع موظف است با انجام مطالعات لازم و بررسی گزارش‌ها و رویه‌های قضایی و اجرائی، پیش‌نویس اصلاح قوانین و مقررات را تهیه و به شورای هماهنگی ارایه نماید. ماده۱۲ـ کارگروه آموزش و اطلاع‌رسانی مکلف است حسب ارجاع، اقدامات و هماهنگی‌های لازم را به منظور آموزش و ترویج حقوق کودکان در تمام سطوح و از طریق تدوین برنامه‌ها و طـرح‌های ارتقای سـطح آگاهـی‌های کودکان، والـدین، دست‌اندرکاران دستگاههای اجرایی و موسسات و تشکیلات غیردولتی مرتبط با حقوق کودکان، به عمل آورده و این برنامه‌ها و طرحها را برای هدایت و یا اجرا به شورای هماهنگی ارایه نماید. ماده۱۳ـ کارگروه حمایت و هماهنگی موظف است حسب ارجاع برای رعایت هر چه بیشتر حقوق و منافع کودکان در جامعه در راستای نیازهای بومی و معیارهای پذیرفته‌شده در کنوانسیون حقوق کودک، راهکارهای لازم را برای هماهنگی میان دستگاههای اجرایی، موسسات و تشکیلات غیردولتی متولی و مرتبط با حقوق کودک به عمل آورد و پیشنهاد خود را جهت تدوین و اجرای برنامه‌های ارتقای حقوق کودک و حمایت از آنان به شورای هماهنگی اعلام نماید. معاون اول رئیسجمهور ـ محمدرضا رحیمی