آیا اجرای احکام رأساً بدون نظر دادگاه می‌تواند نسبت به اعاده به وضع سابق ملک (استر

روزنامه رسمی مربوطه

تاریخ انتشار 1400/11/24
شماره پرونده 1400-168-988 ک
شماره نظریه 7/1400/988
کلاسه نظریه 1400/11/20
آیا اجرای احکام رأساً بدون نظر دادگاه می‌تواند نسبت به اعاده به وضع سابق ملک (استرداد) اقدام نماید؟

پرونده با موضوع شکایت آقای «الف» علیه آقای «ب» دایر بر انتقال مال غیر نسبت به یک واحد آپارتمان مطرح، دادگاه بدوی رأی بر محکومیت متهم به تحمل حبس و جزای نقدی و رد مال در حق شاکی صادر و رأی صادره در تجدید نظر تأیید و قطعی و ملک موضوع شکایت در واحد اجرای احکام کیفری به شاکی تحویل می‌گردد متهم تقاضای اعاده دادرسی نموده و با پذیرش تقاضای وی از سوی دیوان عالی کشور پرونده به شعبه هم عرض ارجاع و پس از رسیدگی مجدد در شعبه مذکور رأی مورد درخواست اعاده دادرسی نقض و حکم بر برائت متهم صادر می‌شود. متهم به موجب رأی اخیر از قاضی اجرای احکام تقاضای استرداد ملک تحویل شده به شاکی دارد. آیا اجرای احکام رأساً بدون نظر دادگاه می‌تواند نسبت به اعاده به وضع سابق ملک (استرداد) اقدام نماید؟ اگر پاسخ منفی است، وظیفه کدام مرجع قضایی است که به درخواست متهم رسیدگی و اتخاذ تصمیم نماید و تصمیم دادگاه باید در قالب رأی باشد یا با دستور دادگاه ملک به متهم مسترد می‌گردد؟  

پاسخ

با توجه به ماده 537 قانون آیین دادرسی کیفری و تبصره آن و ماده 550 این قانون و مطابق نص ماده 39 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356، هرگاه حکمی به موقع اجرا گذارده شده و بر اثر فسخ یا نقض یا اعاده دادرسی، به موجب حکم نهایی بلااثر شود، عملیات اجرایی به دستور دادگاه اجراکننده حکم به حالت قبل از اجرا برمی‌گردد؛ بنابراین در فرض سؤال که تقاضای اعاده دادرسی نسبت به حکم محکومیت محکوم‌علیه به اتهام انتقال مال غیر در دیوان عالی کشور پذیرفته شده و شعبه هم‌عرض پس از رسیدگی ماهوی درخواست اعاده دادرسی را وارد تشخیص داده و حکم مورد اعاده دادرسی را نقض و حکم برائت متهم از اتهام انتسابی را صادر کرده و این حکم نیز قطعی شده است، به استناد ماده 39 پیش‌گفته، قاضی اجرای احکام دستور اعاده عملیات اجرایی به وضع سابق را صادر می‌کند و چنانچه در این راستا اسناد رسمی نیز صادر شده باشد، کلیه اسناد تنظیمی در خصوص ملک متنازع‌فیه ابطال می‌شود.