اصلاح سند ازدواج

خبرگزاری میزان – از جمله اسناد رسمی که دریافت آن در مورد نکاح دائم، اجباری بوده، سند ازدواج است که با توجه به نظام نامه جدید دفاتر ثبت ازدواج و طلاق، در حال حاضر، به شکل الکترونیکی، تنظیم می‌گردد. اما، گاهی، در تنظیم سند ازدواج، اشتباهی رخ داده که نیازمند تصحیح است. همچنین، گاه بعد از وقوع عقد ازدواج، زوجین، تصمیم می‌گیرند که شرایط عقد نکاح، همچون مهریه یا شروط دوازده گانه را تغییر داده و در نتیجه، برای اصلاح کردن سند ازدواج خود، اقدام نمایند.

نکته‌ای که لازم است در این موارد، مورد توجه قرار گیرد، این مساله بوده که در تمام فروض بالا، اصلاح سند ازدواج، امکان پذیر نبوده و در فروضی نیز که امکان تغییر این سند وجود داشته، اصلاح سند، تابع شرایط و روند مخصوص به خود است.

آیا امکان اصلاح سند ازدواج بعد از ثبت وجود دارد؟

در میان دو گروه اسناد رسمی و عادی، قانونگذار، با توجه به روند قانونی تنظیم اسناد رسمی، اعتبار ویژه‌ای را برای این گروه از اسناد، در نظر گرفته که اسناد عادی، فاقد آن هستند. یکی از ویژگی‌های خاص اسناد رسمی، بحث نحوه تغییر و اصلاح سند رسمی است. از آنجا که مندرجات این اسناد، در دفاتر ثبت اسناد و املاک و دفاتر ثبت احوال نیز ثبت شده و از اعتبار بالایی، حتی در مقابل اشخاص ثالث برخوردار بوده، نحوه تغییر و اصلاح کردن این اسناد نیز دارای شرایط و روند به خصوصی است.

یکی از اسناد رسمی که به وفور در کشور ما تنظیم می‌گردد. در تنظیم سند ازدواج، من جمله سند ازدواج الکترونیک، نیز ممکن است همانند سایر اسناد رسمی، اشتباهی رخ داده که نیازمند تصحیح باشد. همچنین، گاه بعد از وقوع عقد ازدواج، زوجین، قصد تغییر شرایط عقد نکاح، همانند شروط دوازده گانه سند ازدواج یا همان شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج یا افزایش یا کاهش مهریه را داشته و در نتیجه، خواهان اصلاح و تغییر سند ازدواج سنتی یا الکترونیکی خود می‌باشند.

گاه، اشتباهی در تنظیم سند ازدواج رخ داده؛ مانند اینکه نام خانوادگی زوج، به صورت اشتباه در سند ازدواج قید می‌شود؛ یا اینکه، بعد از تنظیم سند ازدواج، در مشخصات سجلی و هویتی یکی از طرفین، تغییری داده می‌شود؛ به عنوان مثال، نام کوچک زوجه، تغییر می‌یابد. در این موارد، اصلاح کردن سند ازدواج، من جمله، سند ازدواج الکترونیک، امکان پذیر بوده که نحوه تغییر آن، بسته به مورد، تابع مقررات مربوطه است.

گاهی، پس از تنظیم سند ازدواج، زوجین، قصد داشته تا شروط ۱۲ گانه سند ازدواج را تغییر داده، شرطی را اضافه کرده و یا حذف نمایند. مانند اینکه، زوجه قصد دارد که شرط حق طلاق در صورت اعتیاد زوج که در هنگام انعقاد عقد نکاح، توسط وی امضا نشده بود را به شروط سند ازدواج اضافه کند. در این مورد، اصلاح کردن سند ازدواج، امکان پذیر نبوده، اما روند تغییر شرایط ازدواج، ممکن و از طرق دیگر، قابل انجام است.

در برخی مواقع نیز، مساله افزایش یا کاهش مهریه مندرج در سند ازدواج، مورد درخواست زوجین است. تا پیش از سال ۱۳۸۸، به موجب بند (ب) از قسمت ۱۵۱ بخشنامه‌های ثبتی که مقرر می‌داشت: «چنانچه به علل مختلف، مرد در مقام افزایش مهریه زن برآید، این عمل باید به موجب اقرارنامه رسمی صورت گیرد که در دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسد» امکان تغییر دادن مهریه، توسط زوجین، وجود داشت، اما این تغییر باید در اقرارنامه جداگانه‌ای در دفاتر اسناد رسمی، انجام می‌گرفت.

اما در حال حاضر، با توجه به رای وحدت رویه شماره ۴۸۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، این امکان نیز از زوجین، گرفته شده و تغییر و اصلاح کردن میزان مهریه، ولو با اقرارنامه در دفاتر اسناد رسمی نیز امکان پذیر نیست.

شرایط اصلاح سند ازدواج

اصلاح سند ازدواج، من جمله سند ازدواج الکترونیک، دارای فرض‌های مختلفی بوده و همانطور که در بخش قبل، توضیح داده شد، تغییر این سند، تنها در فروض خاصی، امکان پذیر است که دارای شرایط و نحوه تغییر مخصوص به خود است. در ادامه، فروض مزبور و شرایط اصلاح سند ازدواج، بعد از وقوع عقد نکاح و ثبت سند در این فروض، توضیح داده شده است.

در مواردی که اشتباهی در تنظیم سند ازدواج رخ داده؛ مانند اینکه نام پدر زوجه، به صورت اشتباه در سند ازدواج قید می‌شود؛ یا اینکه، بعد از تنظیم سند ازدواج، در مشخصات سجلی و هویتی یکی از طرفین، تغییری داده می‌شود؛ به عنوان مثال، نام خانوادگی شوهر، تغییر می‌یابد. در این موارد، شرایط اصلاح کردن سند ازدواج، عبارتند از:

حضور زوجین در دفتر ازدواج تنظیم کننده سند ازدواج.

ارائه اسناد مثبته اشتباه در تنظیم سند ازدواج؛ مانند اینکه اگر نام پدر زوجه، به صورت اشتباه در سند ازدواج قید شده، شناسنامه و کارت ملی زوجه و پدر وی ارائه شود.

ارائه حکم رسمی دادگاه، در مواردی که در مشخصات سجلی و هویتی یکی از طرفین، تغییری داده می‌شود؛ به عنوان مثال، نام خانوادگی شوهر، تغییر می‌یابد.

ارائه مدارک هویتی طرفین، شامل کارت ملی و شناسنامه و سند ازدواج.

ارائه درخواست تغییر و اصلاح سند ازدواج، به دفتر تنظیم کننده سند.

ارائه مدارک لازم، برای اصلاح کردن سند ازدواج، تنها شرط تغییر این سند نبوده و اصلاح آن، مستلزم انجام مراحل و روند مخصوص به خود است. در بخش بعد، به توضیح نحوه و مراحل اصلاح کردن سند ازدواج می‌پردازیم.