سهم مرد از ارث زن فوت شده خود، بسته به اینکه زن، فرزند داشته باشد یا نداشته باشد، متفاوت است. میزان سهم الارث زوج از زوجه، در صورت داشتن فرزند از طرف زن، برابر با یک چهارم از ترکه زن است. میزان سهم الارث شوهر از زوجه، در صورت نداشتن فرزند از طرف زن، برابر با یک دوم ترکه زن، خواهد بود.
ترکه، عبارت است از تمام داراییهای مثبت و منفی متوفی که بعد از فوت، برای وراث او باقی میماند. بعد از فوت هر فرد و پس از بررسی این موضوع که فرد متوفی، وصیت نامه داشته است یا خیر، وراث میتوانند اقدام به تقسیم ترکه، میان خود نمایند. همچنین، هر یک از وراث، میتواند با ارایه دادخواست تقسیم ترکه به شورای حل اختلاف، از دادگاه بخواهد اقدام به صدور حکم تقسیم ترکه و مشخص نمودن میزان سهم الارث هریک از وراث نماید.
زن و شوهر، از جمله افرادی هستند که به واسطه سبب، از یکدیگر ارث میبرند و میزان سهم الارث هر یک از آنها، در قانون مدنی، مشخص شده است. میزان سهم ارث زن و شوهر از یکدیگر، بسته به اینکه هریک از آنها، فرزندی دارد یا خیر، متفاوت است. فرقی نمیکند که این فرزند، حاصل ازدواج میان آن دو باشد یا حاصل ازدواجهای گذشته شان.
ارث، عبارت است از تمام داراییهای یک فرد، اعم از طلب ها، بدهی ها، کلیه اموال منقول و غیر منقول که پس از فوت، از وی به جا میماند. قانون مدنی، در ماده ۸۶۱ خود، موجبات ارث را سبب و نسب دانسته است. رابطه سببی، مانند رابطه زوجیت است که به واسطه عقد نکاح، میان طرفین ایجاد میشود و رابطه نسبی، رابطه خونی، نظیر رابطه مادر و فرزندی، رابطه پدر و فرزندی و سایر موارد است.
میزان سهم الارث هریک از وراث، با توجه به شرع، در قانون مدنی بیان شده است. سهم ارث هر یک از وراث، بسته به اینکه در کدام یک از طبقات و درجات ارث قرار دارند، متفاوت است. طبقات و درجات ارث، در قانون مدنی مشخص شده است و وجود هریک از افراد طبقه بالا، مانع از ارث بری افراد سایر طبقات خواهد بود.
از جمله افرادی که به واسطه سببیت، ارث میبرد، شوهر است که میزان سهم ارث مشخصی دارد. سهم مرد از ارث زن، در ماده ۹۱۳ قانون مدنی، مشخص شده است. میزان سهم الارث زوج یا شوهر از زوجه خود، بسته به فرزند داشتن یا نداشتن زن، متفاوت است. نکته قابل توجه اینکه، تفاوتی ندارد این فرزند، مشترک میان زن و مرد باشد یا حاصل ازدواج گذشته زن.
به موجب قانون مدنی، زوجین از یکدیگر ارث میبرند، مگر اینکه موانع ارث، نظیر کفر، لعان، قتل و سایر موار مندرج در قانون وجود داشته باشد.
بر اساس ماده ۹۴۰ قانون مدنی، در صورتی که ازدواج دائمی باشد، و نکاح، در زمان مرگ، برقرار باشد، زوجین از یکدیگر ارث خواهند برد. سهم مرد از ارث زن، در صورت داشتن فرزند از سوی زن، دائمی بودن ازدواج و وجود نکاح، هنگام موت زن، برابر است با یک چهارم ترکه زن. این میزان که در ماده ۹۱۳ قانون مدنی، بیان شده است، برگرفته از شرع مقدس است.
بر اساس قانون مدنی، میزان سهم الارث زوجه از شوهر، در صورتی که شوهر فوت شده او، فرزندی داشته باشد، یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول و یک هشتم از کلیه اموال منقول، است. در صورت تعدد همسران، یعنی در صورتی که متوفی، چندین همسر داشته باشد، این میزان باید به تساوی، میان آنان، تقسیم گردد.
سهم مرد از ارث زن، در صورت نداشتن فرزند از سوی زن، در نکاح دائم، برابر با یک دوم کل ترکه زن است. یعنی، میزان سهم الارث زوج یا شوهر از زوجه، نیمی از داراییهای همسر فوت شده او خواهد بود و مابقی ترکه، بنا بر حصه مشخص شده در قانون مدنی، میان مابقی وراث، تقسیم خواهد شد.
قانون مدنی، در خصوص سهم الارث زن، در صورت نبود فرزند از طرف شوهر نیز تعیین تکلیف نموده است، بر اساس قانون مدنی، میزان سهم الارث زن از شوهر متوفی خود، در صورتی که مرد، هیچ فرزندی نداشته باشد، یک چهارم از قیمت اموال غیر منقول و یک چهارم از کلیه اموال منقول است.