مواد ۱۴۹ تا ۱۵۵ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مستند اصلی درخواست یا دادخواست تأمین دلیل می باشند.
عین مواد قانونی بالا در زیر درج می گردد:
ماده ۱۴۹ – در مواردی که اشخاص ذی نفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل و یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یامتعسر خواهد شد، می توانند از دادگاه درخواست تامین آنها را بنمایند. مقصود از تامین در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از اینگونه دلایل است
ماده ۱۵۰ – درخواست تامین دلیل ممکن است درهنگام دادرسی و یا قبل از اقامه دعواباشد
ماده ۱۵۱ – درخواست تامین دلیل چه کتبی یا شفاهی باید حاوی نکات زیرباشد:
۱ – مشخصات درخواست کننده و طرف او.
۲ – موضوع دعوایی که برای اثبات آن درخواست تامین دلیل می شود.
۳ – اوضاع و احوالی که موجب درخواست تامین دلیل شده است.
ماده ۱۵۲ – دادگاه طرف مقابل را برای تامین دلیل احضار می نماید ولی عدم حضور او مانع ازتامین دلیل نیست. در اموری که فوریت داشته باشد دادگاه بدون احضار طرف اقدام به تامین دلیل می نماید.
ماده ۱۵۳ – دادگاه می تواند تامین دلیل را به دادرس علی البدل یا مدیر دفتر دادگاه ارجاع دهد. مگر در مواردی که فقط تامین دلیل مبنای حکم دادگاه قرار گیرد در این صورت قاضی صادرکننده رای باید شخصا اقدام نماید یا گزارش تامین دلیل موجب وثوق دادگاه باشد.
ماده ۱۵۴ – درصورتی که تعیین طرف مقابل برای درخواست کننده تامین دلیل ممکن نباشد، درخواست تامین دلیل بدون تعیین طرف پذیرفته وبه جریان گذاشته خواهدشد.
ماده ۱۵۵ – تامین دلیل برای حفظ آن است و تشخیص درجه ارزش آن در موارد استفاده، بادادگاه می باشد.
هر چند در ماده ۱۵۱ از امکان طرح درخواست تأمین دلیل شفاهی سخن رانده شده است اما عملاً به درخواست های تأمین دلیل شفاهی توجهی نمی شود و ذی نفع جهت طرح درخواست تأمین دلیل بر روی فرم دادخواست حقوقی ارشاد می گردد.
بایستی توجه داشت قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال ۱۳۹۷ می باشد و بر اساس ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۹/۱۰/۹۴ رسیدگی به درخواست تامین دلیل در شورای حل اختلاف انجام می پذیرد.