دعاوی ناشی از قرارداد
1400/12/22
261
سوال: اقاله قرار دادچیست؟
پاسخ:
اقاله قرارداد به این معنی است طرفین بخواهند قرارداد را با توافق هم بر هم بزنند به عبارت بهتر عقد و قرارداد هایی که بین طرفین بسته می شود طرفین باید به آن پایبند باشند و حق به هم زدن و یا فسخ آن را ندارند که به آن عقود لازم می گویند یعنی عقودی که قابل فسخ نیستند اما همین عقود اگر دو طرف با هم توافق کنند میتوانند عقد را به هم بزنند که به آن اقاله میگویند.
گفتیم که اگر عقد خرید و فروش یا مثلا اجاره یا موارد دیگر بسته شود یک طرف نمی تواند به تنهایی بیاید و فسخ کند مگر به دلایل قانونی مثل این که مال معیوب باشد یا فریب خورده باشد در غیر این موارد حق فسخ وجود ندارد.
فسخ به این معناست که یک نفر به تنهایی عقد را از بین ببرد و منحل کند که این حق به تنهایی در عقود لازم به کسی داده نمی شود مگر در موارد قانونی که گفتیم. اما با این حال یک طرف نه ولی دو طرف میتوانند با رضایت هم عقد را منحل کنند که به آن اقاله با تفاسخ میگویند.
در فسخ یک نفر به تنهایی عقد را فسخ میکند در عقود جایزی مثل امانت و عاریه و وکالت به تنهایی بدون دلیل عقد قابل فسخ است اما در عقود لازم که عقد قابل فسخ نیست به اراده یک نفر جز در موارد استثنایی طرفین میتوانند با تعامل و با تراضی عقد را منحل کنند که به آن تفاسخ با اقاله میگویند.
پس در اقاله که نوعی راه برای انحلال عقد است دو طرف باید مشارکت کنند.اما در فسخ که نوعی راه انحلال است اراده یک نفر برای فسخ کافی است.
این ۳ اصطلاح از موارد انحلال عقد است.
تفاوت فسخ و اقاله را گفتیم اما در مورد انفساخ باید گفت که گاه در مواردی که قانون مشخص کرده اگر اتفاقی بیفتد قانون آن را خود به خود منحل شده می داند برای مثال در عقد جایزی مثل وکالت اگر یکی از طرفین فوت بدان این که کسی بخواهد آن رل منحل کند قانون آن را خود به خود منحل میکند این انحلال خودکار را انفساخ میگویند. برعکس فسخ و اقاله که خود شخص و اشخاص باید اقاله کنند.
ما در دو دسته بندی داریم تحت عنوان عقود لازم و جایز:
عقود لازم عقودی هستند که قابل فسخ و انحلال نیستند و تنها در مواردی قانونی امکان فسخ عقد وجود دارد مثل فریب و گران فروختن، عیب داشتن جنس و…
ولی عقود جایز مواردی هستند که بدون دلیل قابل فسخ هستند و محدودیت ندارند مثل وکالت، عاریه و مضاربه و…
در نگاه اول باید بگوییم وقتی در عقود جایز هر کسی میتواند عقد را فسخ کند دیگر نیازی به رضایت طرفین نیست و اقاله بیشتر در عقود لازم وجود دارد.
اما در مواردی خاص هم میتوان برای عقود جایز آن را قابل اعمال دانست و آنجایی ست که عقد جایز را غیر قابل فسخ کرده ایم مثل عقد لازم.
وقتی که شما انحلال خود با خودی عقد را با توافق منوط به حادثه ای میکنید در اینجا یه نوعی اقاله کرده اید اما به نحو معلق و منوط به امری دیگر.
مثلا در فروش ماشین یا خانه شرط میکنید که اگر چک خریدار پاس نشود عقد منحل می شود و یا منفسخ می شود که این امر در قرارداد ها زیاد اتفاق می افتد.