نتایج اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه؛ از کاهش اطاله دادرسی تا افزایش رضایت عامه

نتایج اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه؛ از کاهش اطاله دادرسی تا افزایش رضایت عامه
گلچین اخبار 1400/12/22 261

حسین فرهمندنیا در گفت‌وگوی تفصیلی با ایسنا با اشاره به اقداماتی که در دو سال اخیر در دادسرای عمومی و انقلاب مشهد با محوریت دادسرای ناحیه ۲ انجام شده است، اظهار کرد: پس از حضور آقای محمدحسین درودی، دادستان مرکز خراسان رضوی، نگاه تحولی در دادسرا حاکم و منجر به شکل‌گیری تحولاتی شد. 

وی افزود: از اواخر سال ۹۸ طرح تحول ارجاع شکوائیه در دادسرای ناحیه ۲ مشهد مطرح و به صورت پایلوت اجرا شد. جمعی از قضات این طرح را به دادستان مرکز خراسان رضوی ارائه کردند و ایشان از این طرح استقبال و اصلاحاتی را بر روی آن اعمال کردند و به صورت جدی از ابتداء سال ۹۹ این طرح به اجرا در آمد و هرچه هم بیشتر گذشت، طرح کامل‌تر شد و اکنون هم نتیجه‌بخشی آن آشکار شده است. روزی که ما این طرح را کلید زدیم، فکر نمی‌کردیم به یک طرح ملی تبدیل شود و ریاست محترم قوه قضائیه هم از آن استقبال کنند و دستور دهند که در کل کشور نهادینه‌ شود. 

جانشین معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی با اشاره به وضعیت دادسراهای مشهد تا پیش از اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه، خاطرنشان کرد: واحدهای ارجاع شلوغ‌ترین قسمت دادسراها هستند. در سیستم سابق، در هر کدام از نواحی دادسرای مشهد یک دادیار ارجاع در معاونت ارجاع مستقر بود و در ورودی قسمت ارجاع یک سرباز وظیفه حضور داشت که شکوائیه‌های مردم را به دست دادیار ارجاع می‌رساند و در روز بالغ بر ۱۵۰ تا ۲۰۰ شکوائیه به نواحی دادسرای مشهد واصل می‌شد. 

فرهمندنیا ادامه داد: در چنین شرایطی و با این حجم از شکوائیه، ارباب رجوع نمی‌توانست در همان روز اول ملاقاتی با مقام قضائی داشته باشد و صرفا در خصوص شکایتی که مطرح کرده بود، یک نامه تنظیم می‌شد و تمام این حدود ۲۰۰ شکوائیه به مراجع انتظامی منتقل می‌شد. در آن جا نیز به علت تعداد بالای مراجعات، رسیدگی دقیق به همه شکایات میسر نبود و این شرایط هم برای ارباب رجوع و هم برای مقام ضابط مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد. سپس بعد از حدود یک ماه، شکوائیه با تحقیقات ناقص مرجع انتظامی به دادسرا برگشت داده می‌شد و تازه در آن جا بسیاری از پرونده‌ها به شورای حل اختلاف ارجاع داده می‌شد و باز در آن جا هم به اندازه چند هفته دیگر وقت شاکی گرفته می‌شد.

 وی با اشاره به ادامه مراحل سخت و وقت‌گیر برای رسیدگی به پرونده‌های شکوائیه در سیستم سابق، بیان کرد: در نهایت هم در بسیاری از پرونده‌ها، پس از حدود ۳ ماه طی مراحل مختلف، به شاکی قرار منع تعقیب ابلاغ می‌شد. این مسائل باعث ایجاد نارضایتی‌های زیادی در بین مردم شده بود و ما را بر این داشت که نسبت به این موضوع ورود پیدا کنیم و طرح تحول ارجاع شکوائیه را پایه‌ریزی کنیم که با وجود برخی مخالفت‌ها، با قدرت اجرا شد. در چند روز گذشته هم این طرح به همراه سه طرح دیگر، از طرف حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای مورد تقدیر قرار گرفتند و ما افتخار می‌کنیم که از این ۴ طرح، ۳.۵ طرح مربوط به دادسرا است؛ این نوع‌آوری و ابتکار دادسرا را نشان می‌دهد. 

نتایج اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه در مشهد؛ از کاهش اطاله دادرسی تا افزایش رضایت عامه

ملاقات شاکی با قاضی در همان روز اول طرح شکایت 

این مقام قضائی خراسان رضوی با بیان اینکه اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه نیازمند یک سری ملزومات بود، گفت: اولین لازمه‌ آن افزایش تعداد دادیاران ارجاع بود؛ چراکه یک دادیار نمی‌تواند به آن حجم بالا از پرونده‌ها رسیدگی کند، لذا تعداد دادیاران از یک به چهار نفر افزایش یافت. همچنین از دیگر قسمت‌های طرح تحول ارجاع شکوائیه، این است که حتما ارباب رجوع باید در همان روز اول مراجعه به دادسرا، قاضی را ملاقات کند و بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای، شکایت خود را حتی به صورت دست‌نویس نزد قاضی ببرد. یعنی ارباب رجوع در همان روز اول، از یک مشاوره حقوقی صددرصد رایگان برخوردار می‌شود. یکی از حسن‌های انجام این کار این بود که بسیاری از مراجعین تنها پس از صحبت با قاضی، از شکایت خود صرف نظر می‌کردند. 

فرهمندنیا ادامه داد: به علاوه از دیگر مزایای ملاقات شاکی با قاضی در همان روز اول، این است که قاضی یک دورنمایی از آینده پرونده به شاکی ارائه می‌دهد. به عنوان مثال قاضی پس از بررسی شکوائیه، به شاکی اطلاع می‌دهد که آخر این پرونده منع تعقیب خواهد بود، یعنی همان چیزی که در سیستم سابق پس از سه ماه به شاکی ابلاغ می‌شد، در این طرح از همان روز اول به وی اطلاع داده می‌شود و اگر شاکی متقاعد نشود و بر شکایت خود پافشاری کند، شکوائیه همان روز ثبت شعبه و برایش قرار صادر می‌شود. 

وی با تاکید بر اینکه همکارانی که در واحدهای ارجاع دادسراها مستقر هستند، جزو باسوادترین و باحوصله‌ترین همکاران ما هستند، اضافه کرد: دادستان مرکز خراسان رضوی نیز بر این موضوع تاکید داشتند که تنها کسانی می‌توانند این طرح را اجرا کنند که به آن باور داشته باشند. نقطه عطف اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه، تکریم ارباب رجوع و افزایش رضایتمندی مردم است. همچنین در این طرح قرار شد در دادسراها دستگاه نوبت‌دهی نصب شود تا از ایجاد ازدحام در ورودی واحدهای ارجاع جلوگیری شود. 

جانشین معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی با بیان اینکه یکی از مزایای طرح تحول ارجاع شکوائیه، کاهش پرونده‌های ورودی به دادسرا است، گفت: با اجرای این طرح، پرونده‌هایی که در نهایت به منع تعقیب منتهی می‌شوند، موقوفی اند و یا سایر پرونده‌هایی از این دست، از همان اول از گردونه دادرسی خارج می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود ضابطین قضائی بتوانند سایر پرونده‌ها را در زمان کمتر و با کیفیت بیشتری بررسی کنند. 

کاهش روند دادرسی از ۶ ماه به یک الی ۲ ماه 

فرهمندنیا ادامه داد: همچنین در سیستم سابق، شاکی باید مدام بین دادسرا، شورای حل اختلاف و مراجع انتظامی در رفت‌وآمد می‌بود، در حالی‌که اکنون اظهارات شاکی روز اول از وی گرفته می‌شود و او آن‌ها را به مرجع انتظامی تحویل می‌دهد و دیگر لازم نیست بین نهادهای مختلف در رفت‌وآمد باشد و تقریبا ۷۰ درصد پرونده کامل می‌شود و روند رسیدگی از ۶ ماه، به یک یا دو ماه کاهش می‌یابد و حتی اگر به صورت روتین انجام شود، در عرض ۱۰ روز می‌توان فرایند بررسی یک پرونده کیفری را به اتمام رساند. 

نتایج اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه در مشهد؛ از کاهش اطاله دادرسی تا افزایش رضایت عامه

وی با بیان اینکه از دیگر مزایای اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه بررسی به موقع ادله اثبات جرم است، عنوان کرد: در بسیاری از موارد اگر برای بررسی ادله دیر اقدام شود، از بین می‌روند. در طرح تحول ارجاع شکوائیه، در این مواقع دستورات فوری برای بررسی ادله در همان ابتدا صادر می‌شود. در سیستم سابق، خود شاکی از شهود اظهارات لازم را می‌گرفت که روشی بی‌فایده و مضر بود و برای خود شهود هم اتلاف وقت داشت. اما در طرح تحول ارجاع شکوائیه، شهود تنها یکبار آن هم جلوی بازپرس و دادیار شهادت خود را مطرح می‌کنند.

این مقام قضائی خراسان رضوی افزود: پس از اینکه شکایات به همراه ادله به دادسراها ارجاع می‌شوند، اگر غیر قابل گذشت باشند، مستقیما به شعبه ارجاع داده می‌شوند و رسیدگی سه ماهه در حدود یک هفته انجام می‌شود. اگر هم که شکایت قابل گذشت باشد، در صورت تمایل شاکی، پرونده در شورای حل اختلاف بررسی می‌شود و سپس بعد از یکی، دو هفته به شعبه رسیدگی‌کننده ارجاع داده می‌شود. بنابراین در نتیجه اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه، در وقت مردم صرفه‌جویی می‌شود، از مصرف بیهوده اوراق جلوگیری می‌شود و در نهایت رضایت مردم را در پی دارد. 

فرهمندنیا با بیان اینکه در ابتدا اجرای این طرح با سه شعبه ارجاع شروع شد، ادامه داد:اما اکنون این تعداد ۱۰۰ درصد افرایش یافته و به ۶ شعبه رسیده است. همچنین ما تصمیم داریم از ابتداء سال آینده، حتی زحمت نوشتن شکایت و عریضه را هم از روی دوش ارباب رجوع برداریم و از وی بخواهیم تنها عرض حال خود را مطرح کند و سپس اگر عرض حال کیفری بود، همکار ما عنوان مجرمانه آن را تشخیص می‌دهد و عریضه‌نویس بر مبنای نظر همکار ارجاع ما شکوائیه را تنظیم می‌کند که نتیجه این کار اتقان آرا و کاهش اطاله دادرسی است. 

کاهش ۵۰ درصدی پرونده‌های ورودی به دادسراها

وی در پاسخ به اینکه اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه تا چند درصد باعث کاهش ورودی پرونده‌ها در دادسراها شده است، بیان کرد: کاهش تعداد پرونده‌ها در دو بخش اتفاق افتاده است. اول آن دست از پرونده‌هایی است که شاکی پس از ارائه شکوائیه خود، از طی ادامه مراحل در دادسرای عمومی صرف نظر می‌کند. چون این پرونده‌ها در جایی ثبت نمی‌شوند، ما آمار دقیقی از تعداد این شکایات نداریم، اما به طور تقریبی روزانه حدود ۲۰ شکوائیه، معادل یک هفتم کل شکایات به این شکل از گردونه دادرسی خارج می‌شوند. 

جانشین معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی اضافه کرد: اما ما آمار دقیقی از ورودی‌های پرونده‌ها به شعب داریم‌. مثلا در آبان‌ماه ۹۸ تعداد ۳۰۵ فقره پرونده به شعبه تحقیق وارد شده بود، در حالی‌که الآن آن تعداد پرونده به طور میانگین در هر ماه به کمتر از ۱۰۰ فقره رسیده است، آن هم پرونده‌هایی که تحقیقات اولیه آن در ارجاع انجام شده است‌. به طور کلی اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه باعث شده است ما حداقل بین ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش پرونده‌های وارده را داشته باشیم. در سیستم جدید هم اطاله دادرسی کاهش چشمگیری داشته است و هم رایی که صادر می‌شود، متقن است. 

فرهمندنیا با بیان اینکه طرح تحول ارجاع شکوائیه، پس از دادسرای ناحیه ۲ مشهد، به طور کامل در دادسرای ناحیه ۴ نیز در حال اجرا است، گفت: در دادسرای ناحیه ۷ نیز این طرح موقتا در حال اجرا است، اما در دادسرای ناحیه ۶ هنوز به اجرا در نیامده است‌. یکی دیگر از الزامات اجرای این طرح، موضوع فضای دادسرا است. ما در دادسرای ناحیه ۲ که دادسرای مرکز است، فضای خوب و وسیعی داریم، اما در سایر نواحی این امکان چندان فراهم نیست. 

وی با بیان اینکه طرح تحول ارجاع شکوائیه در شهرستان بردسکن نیز در حال اجرا است و افزایش رضایت‌مندی را هم در پی داشته است، اظهار کرد: اما هنوز این طرح به صورت جدی در سایر شهرستان‌های استان اجرا نشده است. اجرای این طرح نیاز به تامین یک سری زیرساخت‌ها و ملزومات دارد و ما در تلاشیم در طی سه ماهه نخست سال آینده، در چند شهرستان دیگر استان نیز این طرح را اجرا کنیم. من فکر می‌کنم با توجه به نگاهی که حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای نسبت به طرح تحول ارجاع شکوائیه دارند، به زودی به عنوان یک طرح ملی تصویب خواهد شد و در تمام کشور به اجرا در خواهد آمد. 

این مقام قضائی خراسان رضوی با بیان اینکه اجرای طرح تحول ارجاع شکوائیه مختص به روزهای کاری است، عنوان کرد: در ایام تعطیل مانند ایام نوروز، دستورات رسیدگی به مواردی که فوریت دارند، در وقت کشیک صادر می‌شود. لذا این طرح در ایام تعطیل از جمله نوروز، امکان اجرا ندارد. البته در نوروز امسال، برای اولین بار دادسراهای ناحیه ۲، ۴ و ۶ مشهد مجری کشیک نوروزی هستند و مردم می‌توانند در صبح و بعدازظهر، جهت طرح شکایات خود هم مستقیما به دادسرا مراجعه کنند و هم به مراجع انتظامی. 

فرهمندنیا همچنین با اشاره به نصب سیستم نظرسنجی و اطلاع‌رسانی در دادسرای ناحیه ۲ مشهد به عنوان دومین اقدامی که در این دادسرا انجام شده است، بیان کرد: یکی از تاکیدات حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، مشارکت مردم در نظرسنجی‌ها و اصلاح ساختار قوه قضائیه است. مردم بهترین افرادی هستند که می‌توانند نقاط ضعفمان را به ما بگویند. ما این دستگاه را در طبقه همکف دادسرای ناحیه ۲ مشهد مستقر کرده‌ایم و مردم می‌توانند با حفظ هویت خود، در مورد برخوردی که از طرف قاضی یا همکاران اداری در هر کدام از شعب مشاهده کرده‌اند، نظرشان را اعلام کنند. به علاوه مردم می‌توانند در قسمت پیشنهادات و انتقادات این دستگاه، پیشنهادات و انتقادات خود را برای ما ثبت کنند. همچنین این دستگاه امکان دادن اطلاعات حقوقی به افراد را نیز دارد. به علاوه در این دستگاه قسمتی وجود دارد که نحوه تنظیم شکوائیه‌های کیفری را آموزش می‌دهد.

 

 

ثبت دیدگاه
جهت ثبت دیدگاه وارد حساب کاربری شوید ورود / ثبت نام
دیدگاه ها
هنوز دیدگاهی ثبت نشده است