براي این که شخص ثالثی به دادرسی جلب شود، باید چه شرایطی موجود باشد؟

سوال:

براي این که شخص ثالثی به دادرسی جلب شود، باید چه شرایطی موجود باشد؟

پاسخ:

براي این که شخص ثالثی به دادرسی جلب شود، باید شرایطی موجود باشد:

جالب ثالث از اصحاب دعوا باشد.

دعوایی که ثالث در آن جلب می شود، باید در جریان رسیدگی باشد و خاتمه نیافته باشد.

جالب ثالث حق اقامه دعوا علیه ثالث را داشته باشد.

مجلوب ثالث از اصحاب دعوا نباشد و ثالث محسوب شود.

شرایط دعوي طاري که در ماده 17 ق.آ.د.م ذکر شده در دعواي جلب ثالث موجود باشد(با دعواي اصلی مرتبط بوده یا ناشی از یک منشاء باشد).

 اگر دعوایی جلب ثالث خارج از شرایط مقرر مطرح شود (مثلاً خارج از مهلت مقرر)، در صورتی که شرایط ماده 103 ق.آ.د.م موجود باشد، امکان رسیدگی توأمان هر دو دعوا وجود دارد؛ یعنی خواهان دعوای اصلی یا خوانده دعوای اصلی باشد؛ پس بنابراین اگر دادرسی اصلی خاتمه پیدا بکند و منتهی به صدور رای بشود، جریان دادرسی خاتمه پیدا کرده و جلب ثالث امکان پذیر نخواهد بود؛ زیرا جلب کننده معمولا محکومیت مجلوب ثالث را برای خود می خواهد و در نتیجه باید بتواند و این حق راداشته باشد که علیه او اقامه دعوا کند اگر حق اقامه دعوا علیه او را نداشته باشد طبیعتا نمی تواند دادخواست تقدیم بکند.

ثالثی هم که به دادرسی و شخصی هم که به دادرسی جلب می شود باید کسی باشد که در این دادرسی که در حال جریان هست ثالث محسوب شود از اصحاب دعوای اصلی نباشد؛ به عبارت دیگر یکی از اصحاب دعوای اصلی نمی تواند طرف مقابل خود را به عنوان مجلوب ثالث جلب کند و اگر صلاحیت رسیدگی به دعوای جدید را داشته باشد؛ چه صلاحیت محلی و چه صلاحیت ذاتی به آن دعوا رسیدگی می کند و اگر صلاحیت نداشته باشد آن را جهت تعیین مرجع ثالث یا جهت رسیدگی به مرجع ثالث ارسال می کند، اگر دعوایی که بعنوان جلب ثالث مطرح می شود فاقد شرایط باشد، حسب مورد همان دادگاه اگر صلاحیت داشته باشد یا دادگاه دیگری در صورتی که این دادگاه صالح نباشد آن را جداگانه و مستقل رسیدگی خواهد کرد.

البته در صورتی که به عنوان جلب ثالث مطرح شود خارج از شرایطی که مقرر هست مثلا خارج از آن مهلت تقدیم شود، در صورتی به شرایط ماده 103 فراهم باشد امکان اینکه دادگاه به هر دو دعوا یک جا رسیدگی بکند و آنها را توام مورد رسیدگی قرار دهد هم وجود دارد.

مهلت جلب ثالث

مطابق ماده 135 ق.آ.د.م: راي جلب ثالث، جالب ثالث باید تا پایان اولین جلسه دادرسی چه در دادگاه نخستین چه در دادگاه تجدید نظر، جهات و دلایل جلب ثالث را به دادگاه اظهار کند، سپس ظرف 3 روز دادخواست جلب ثالث را تقدیم کند. فرقی نمی کند جلسه اول دادرسی در دادگاه نخستین باشد یا جلسه اول دادرسی در دادگاه تجدید نظر باشد.

از آن جا که ممکن است دادگاه تجدیدنظر براي رسیدگی تشکیل جلسه ندهد، اگر تجدیدنظرخواه جالب ثالث را بخواهد باید ضمن تجدید نظرخواهی دادخواست جلب ثالث را هم تقدم کند و اگر تجدیدنظرخوانده جلب ثالث را بخواهد باید ضمن پاسخ به تجدید نظرخواهی و در مهلت مقرر دادخواست را تقدیم کند.

مطابق ماده 136 ق.آ.د.م: امکان جلب ثالث در مرحله واخواهی هم وجود دارد که در این صورت محکوم علیه غیابی باید دادخواست جلب ثالث را همراه با دادخواست اعتراض به رأي غیابی تقدیم دادگاه کند؛ یعنی اگر هم دادخواست اعتراض به رای غیبی را و هم دادخواست جلب شخص ثالث را با هم به دفتر دادگاه بدهد.

محکوم له غیابی هم اگر بخواهد ثالثی را به دادرسی جلب کند، باید در جلسه اول رسیدگی جهات و دلایل جلب ثالث را اظهار کرده و ظرف 3 روز دادخواست جلب ثالث را تقدیم دادگاه کند. محکوم له غیابی رای همیشه نسبت به او حضوری محسوب می شود.

نحوه جلب ثالث، نحوه رسیدگی دادگاه، نحوه صدور رأي

در مواد 135،136،137 ق.آ.د.م به کلمه دادخواست اشاره شده، براي جلب ثالث حتماً باید، دادخواست داده شود.

علاوه بر اینکه به عنوان یک اصل کلی ماده 48 ضرورت تقدیم دادخواست در رسیدگی مدنی و در تمام دعاوی مدنی به عنوان یک اصل اشاره کرد، پس بنابراین جلب کننده هم باید دادخواست بدهد.

مطابق ماده 137 ق.آ.د.م: دادخواست جلب ثالث باید به تعداد اصحاب دعوا + یک نسخه باشد.

در قسمت خواسته دادخواست باید عنوان جلب ثالث با ذکر شماره پرونده اصلی قید شود و خواسته تقدیم و تعیین شود.

دادخواست جلب ثالث به دادگاهی تقدیم می شود که در حال رسیدگی به دعواي اصلی است.

دعواي ورود ثالث اگر در صلاحیت محلی دادگاهی که به دعواي اصلی رسیدگی می کند هم  نباشد، دادگاه باز هم باید به صورت توأمانی به آن ها رسیدگی کند؛ یعنی دادگاهی که به دعوای اصلی رسیدگی می کند الزاما به دعوای جلب ثالث هم رسیدگی می کند حتی اگر صلاحیت محلی را نداشته باشد، به عنوان مثال مجلوب ثالث مقیم در مقر دادگاه نباشد با این وجود از آنجا که صلاحیت محلی دادگاه دائر مدار صلاحیت دادگاه در دعوای اصلی هست در نتیجه حتی اگر صلاحیت محلی برای رسیدگی به دعوای جلب ثالث را نداشته باشد باید توامان به هر دو رسیدگی می کند.

جریان دادرسی درمورد جلب شخص ثالث ، شرایط دادخواست و نیز موارد رد یا ابطال آن همانند دادخواست اصلی خواهد بود.

نحوه جلب ثالث، نحوه رسیدگی دادگاه، نحوه صدور رأي

 اگر دادگاهی که دادخواست جلب ثالث به او تقدیم شده، صلاحیت ذاتی براي رسیدگی به آن را نداشته باشد، پرونده جلب ثالث  را به دادگاه صالح ارسال کرده یا براي تعیین مرجع صالح به دیوان عالی کشور می فرستد.

اما تکلیف دعوای اصلی در دادگاهی که در حال رسیدگی هست چه می شود؟

در این جا هم براي تعیین تکلیف دعواي اصلی باید دو فرض را متصور شد:

فرض اول: رسیدگی به دعواي اصلی منوط به روشن شدن سرنوشت دعواي جالب ثالث نباشد: به دعواي اصلی رسیدگی می کند و منتظر نتیجه دعواي جلب ثالث نخواهد شد و به رسیدگی خودش ادامه می دهد.

فرض دوم: سرنوشت دعواي جلب ثالث موثر در دعواي اصلی باشد: دادگاه قرار اناطه صادر کرده و دادرسی را تا مشخص شدن نتیجه دعواي جلب ثالث متوقف می کند.

ماده ۱۹ ـ هرگاه رسیدگی به دعوا منوط به اثبات ادعایی باشد كه رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه دیگری است، رسیدگی به دعوا تا اتخاذ تصمیم از مرجع صلاحیتدار متوقف می شود.

دراین مورد، خواهان مكلف است ظرف یك ماه دردادگاه صالح اقامه دعوا كند و رسید آن را به دفتر دادگاه رسیدگی كننده تسلیم نماید، در غیراین صورت قرار رد دعوا صادر می شود و خواهان می تواند پس از اثبات ادعا در دادگاه صالح مجددا اقامه دعوی نماید و انگاه که نتیجه دعوای جلب ثالث مشخص شده است و پیوست در دعوای اصلی گردید و در پرونده اصلی پیوست گردید.

دادگاه با توجه به تاثیری که ممکن است رایی که در دادخواست جلب ثالث داشته باشد، در دعوای اصلی با توجه به آن تاثیر، تصمیم خودش را در دادخواست اصلی خواهد کرد، دادگاه باید با ملاحظه رای دادگاه در جلب ثالث اقدام به صدور رای کند به گونه ای که تعارضی با آن رای نداشته باشد، اعتبار امر مختومه آن رای را با چالش مواجه نکند.