در این موارد «هبه» قابل رجوع نیست/ آیا می‌توان مهریه را هبه کرد؟

سید علی شاه صاحبی، وکیل دادگستری و حقوقدان در گفت‌وگو با میزان با بیان اینکه در مواردی عقد هبه بر اساس قانون مدنی جایز است، بیان کرد: به‌عبارت دیگر؛ امکان پشیمانی از ناحیه هر دو طرف وجود دارد؛ اما قانون‌گذار استثنائاتی را پیش‌بینی کرده‌است.

این وکیل دادگستری با اشاره به ماده ۸۰۳ قانون مدنی خاطرنشان کرد: در این ماده آمده‌است چنان‌چه آن شخصی که نسبت به وی هبه صورت می‌گیرد که در حقوق از او تحت عنوان «متهب» یاد می‌شود، اگر پدر، مادر و فرزند شخص «واهب» باشد، امکان رجوع به این اشخاص میسر نیست و از طرفی اگر «معوض»، یعنی در ازای مال دیگری باشد، قابل رجوع نیست.

وی تصریح کرد: همچنین اگر مال موهوبه را، شخص انتقال داده باشد یا تغییراتی در آن مال صورت گرفته باشد، قابل رجوع نیست.

شاه صاحبی عنوان کرد: از طرفی؛ اگر هر یک از طرفین فوت کنند، رجوع ممکن نخواهد بود و اگر مالی به‌عنوان صدقه داده شود، چون در واقع در راه خداست، قابل رجوع نیست.

این وکیل دادگستری عنوان کرد: در مواردی، شخص، دینی که مطرح است را به مدیون هبه می‌کند که این مورد نیز قابل رجوع نیست.

اگر یک مردی خانه خود را به همسرش هبه کند، آیا بعدا می‌تواند خانه را پس بگیرد؟

وی در پاسخ به این سئوال که اگر یک مردی خانه خود را به همسرش هبه کند، آیا بعدا می‌تواند خانه را پس بگیرد، گفت: در ابتدا مرد باید دلیلی مبنی بر هبه داشته باشد. در اکثر مواردی که انتقال صورت می‌گیرد شاید به قصد هبه باشد، اما در اسنادی رسمی که صادر می‌شود، اشاره به معامله و ثمن آن می‌شود. در این موارد و در ظاهر، حمل بر معامله است؛ مگر اینکه شخص واهب دلیلی داشته باشد که این انتقال به قصد هبه بوده و باید این هبه را ثابت کند.

شاه صاحبی عنوان کرد: اگر این موضوع به اثبات رسید، تا زمانی که آن مال موجود است و شرایط فوق‌الذکر را نداشته باشد، می‌تواند ضمن ارسال اظهارنامه رجوع خود را اعلام کند و سپس طی دادخواستی از دادگاه مراتب تایید آن را بخواهد تا مال موهوبه به فرد واهب اعاده شود.

آیا می‌توان مهریه را هبه کرد؟

این وکیل دادگستری در پاسخ به این سئوال که آیا می‌توان مهریه را هبه کرد، گفت: بله؛ اما تفسیر‌های مختلفی در این زمینه صورت می‌گیرد و اختلاف نظرات گوناگونی در این زمینه وجود دارد. نظر برخی بر این است که مهریه نوعی طلب است که زوجه دارد و طبق ماده ۸۰۶ قانون مدنی، مهریه یکی از مصادیق دین عنوان شده که قابل رجوع نیست؛ اما نظر برخی این است که هر گونه بخشش یا هبه‌ای که در عرف صورت گیرد، یک عمل یک طرفه است و با اثبات آن، دینی وجود نخواهد داشت و رجوع هم ممکن نیست.

آیا اگر خانمی مهریه خود را ببخشد می‌تواند بعدا آن را دریافت کند؟

شاه صاحبی در پاسخ به این سئوال که آیا اگر خانمی مهریه خود را ببخشد می‌تواند بعدا آن را دریافت کند؟، گفت: خیر؛ بر اساس ماده ۸۰۶ قانون مدنی قابل رجوع نیست.

اگر مردی پیش از فوت خود منزلش را به همسرش هبه کند، آیا در صورت فوت مرد فرزندان وی از منزل پدر خود ارث می‌برند؟

وی در پاسخ به این سئوال که اگر مردی پیش از فوت خود منزلش را به همسرش هبه کند، آیا در صورت فوت مرد فرزندان وی از منزل پدر خود ارث می‌برند، عنوان کرد: اگر در زمان حیات هبه انجام شده باشد و در قالب وصیت نباشد، طبق ماده ۸۰۵ قانون مدنی، در صورت فوت واهب و یا متهب، رجوع ممکن نیست و طبیعتا این هبه معتبر است.