توضیحات

در مقایسه کل مدلول قوانین موضوعه یک کشور در یک زمان معین با احتیاجات روزانه و حوادثی که در آن قوانین پیش بینی نشده می گویند حجم‌ قوانین نسبت به مسائل قضایی جدید همیشه کسری دارد و از این معنی به کسر حجم قوانین تعبیر شده است.جبران این کسر حجم را در عمل قضا قیاس و سایر طرق تفسیر قوانین می کنند.محمدبن ابی سهل سرخسی صاحب کتاب مبسوط از این معنی تعبیری لطیف کرده و گفته است:النصوص معدود و الحوادث ممدوده (فعند ذلک لا یجد بدا من التامل ...فقال اعرف الامثال و الاشباه و قس الامور...فهو دلیل جمهور الفقهاء علی آن القیاس حجه...به خلاف ما یقوله اصحاب الظواهر )کتاب مذکور جلد۱۶- ص۶۲-۶۳