توضیحات

منفعت آینده را می‌توان به دو نوع تقسیم کرد: • منافع محقق‌الحصول: نوع اول منافعی است که مقتضی آن در عین موجود است و اگر مانعی ایجاد نشود به حکم عادت در آینده ایجاد می‌گردد؛ و به عبارت ساده‌تر یعنی از بین رفتن منفعتی که اگر مانع موجود نمی‌شد، آن منفعت به متضرر می‌رسید و در حقیقت آن مانع، سبب منحصر نرسیدن منفعت شده است. این نوع منافع را «منافع محقق‌الحصول» گویند. مثال1: شخصی در خیابان در جلوی گاراژی جوی عمیقی می‌کند و مانع از خروج اتومبیل کرایه‌ای می‌شود. بدین ترتیب این شخص مانع رسیدن منفعتی شده است که مالک اتومبیل از کار کردن به دست می‌آورد.مثال2: کارگری در حادثه‌ای چنان صدمه ببیند که توان کار کردن را برای مدتی از دست بدهد. خسارتی که از این بابت به او رسیده راجع به آینده است، زیرا از دستمزدی که به طور معمول می‌گرفته است محروم مانده است. چنین خسارتی در دید عرف و به نظر قانون مسلّم است. (ماده 5 قانون مسئولیت مدنی)• منافع محتمل‌الحصول: نوع دوم، منافعی است که مقتضی آن موجود نبوده و در نظر عرف و شرایط متعارف، امکان حصول آن ضعیف است و اگرچه حصول منفعت غیرممکن نبوده و با وقوع حادثه یا جرمی غیرممکن شده باشد، اما معلوم نیست که در صورت عدم وقوع این حادثه یا جرم، آن منفعت حاصل می‌گشت. قسم اخیر «منافع محتمل‌الحصول» هستند.مثال: در روزنامه‌ای اعلان مزایده ملکی درج شده است. توزیع‌کننده روزنامه، آن نسخه را به مشترک روزنامه نمی‌رساند و لذا مشترک روزنامه از مزایده مطلع نمی‌گردد. وی پس از اطلاع بر این امر علیه توزیع‌کننده، اقامه دعوا کرده و خسارت وارده خود را از او مطالبه می‌کند. با این استدلال که اگر روزنامه به او رسانده می‌شد، او در مزایده، شرکت نموده و برنده می‌شد. در این مثال به دلیل اینکه شرکت در مزایده و برنده شدن شخص محرز نیست، منفعت محتمل‌الحصول و غیرقابل مطالبه بوده و لذا دعوا رد می‌شود.بنابر توضیحات فوق منظور از «منافع ممکن‌الحصول» مذکور در ماده 14 ق.آ.د.ک.جدید (مصوب 1392)، «منافع محقق‌الحصول» (قسم اول) است که قابل مطالبه می‌باشد و منظور از «عدم‌النفع» در تبصره 2 ماده 515 ق.آ.د.م، «منافع محتمل‌الحصول» (قسم دوم) است و قابل مطالبه نمی‌باشد.