افساد فی‌الارض

قانونگذار در ماده‌ی ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، جرم افساد فی‌الارض را بیان کرده و می‌گوید:

“هرکس به‌طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی، میکروبی و خطرناک یا دایرکردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آن‌ها گردد به‌گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه‌ی فساد یا فحشا در حد وسیع شود، مفسد فی‌الارض به‌شمار رفته و به مجازات اعدام محکوم می‌شود”.

مفهوم ماده‌ی ۲۸۶ بسیار گسترده است و رفتارهای مجرمانه‌ی بسیاری را دربرمی‌گیرد. ویژگی مهم این جرم، گستردگی رفتار مجرمانه و نتایج حاصل از آن است.

هرکدام از رفتارهای ذکرشده در این ماده اگر ویژگی گستردگی را نداشته باشند، خود جرم مستقلی به‌شمار می‌روند و در قوانین گوناگون دارای مجازات ویژه‌ی خود هستند.

برای نمونه، به جرمِ دایرکردن مراکز فساد و فحشا، در ماده‌ی ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات اشاره شده است؛ اما هنگامی‌که این جرم در ابعادی گسترده رخ می‌دهد و قربانیان بسیاری را دربرمی‌گیرد، افساد فی‌الارض به‌شمار می‌رود و مجازات سنگین اعدام را در پی دارد.

به‌عبارت دیگر، جرم افساد فی‌الارض مجموعه‌ای از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، جرایم علیه اموال و نیز جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی را که به‌طور گسترده رخ داده‌اند و دارای نتایجی وسیع هستند، در برمی‌گیرد.

بنیاد حقوقی داوری آموزشی فرهنگ تفاهم