مطالبه خسارت

اگر کسی در روابط قراردادی تعهدات خود را نقض کند مسئول جبران خسارت است که به آن مسئولیت مدنی گفته میشود. لیکن در پاره ای اوقات پیش می‌آید که افراد، بدون انعقاد قراردادی یا داشتن توافقی با دیگران، دارای مسئولیتهای عرفی یا قانونی شده و ملزم به انجام تکالیفی مانند پرداخت غرامت (خسارت) و یا خسارت می‌شوند. به چنین مسوولیت‎ها و تکالیفی که بر عهده اشخاص قرار داده می‌شود، الزامات یا مسوولیت‎های غیرقراردادی گفته می‌شود که سبب این الزامات(مسئولیت) ممکن است مسئولیت مدنی یا کیفری ناشی از ضمان قهری، جرم یا شبه جرم باشد. به عبارت دیگر، در مواردي که جرمي اتفاق افتاده باشد، لقب مسئوليت کيفري دارد که به مجازات مرتکب منجر خواهد داشت. ليکن در صورتي که ضرر و زياني اعم از مادي يا معنوي به کسي وارد شود، صرف نظر از اين که عمدي و يا سهوي باشد، فاعل آن به اشکالي داراي مسئوليت مدني است و در نتيجه تکليف به جبران خسارت دارد. به عبارت دیگر در صورتی که بین دو شخص هیچ قراردادی در میان نباشد، و یکی از آنها به عمد یا به خطا به دیگری ضرر برساند، خسارت وارده را خسارت و ضرر و زیان قهری گویند. خسارت قهری دایره وسیعی از ضرر و زیان‌ها را شامل می‌شود. ( کتاب وقایع حقوقی ( مسئولیت مدنی )- دکتر ناصر کاتوزیان- انتشارات گنج دانش- چاپ 1396- ص 17 الی 20 و 26 الی 27 )