اجبار

نیرویی است ناشی از طبیعت یا ناحیه فرد یا چیز دیگری که بر جسم مرتکب جرم وارد شده و او را وادار می کند تا کاری را انجام دهد که نباید انجام دهد یا مانع کاری می شود که باید انجام دهد.مثال:زندانبانی که به دست زندانیان در اتاق خود محبوس شده و نتوانسته به تکلیف قانونی خود عمل کند، دارای اجبار مادی بیرونی است.(اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، ص۹۲-۹۳) و حوادث طبیعی مثل سیل و طوفاناجبار مادی خارجی هنگامی رافع مسئولیت کیفری به شمار می رود که:

۱-عادتاً غیر قابل تحمل باشد

۲-معلول خطای خود فاعل به حساب نیاید.(اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، ص ۹۳)