اهداء جنین

تلقیح در لغت به معنای باردارکردن و لقاح به معنی باردار شدن است تلقیح مصنوعی عبارت از که زن را با وسایل مصنوعی و بدون اینکه نزدیکی صورت گیرد آبستن(باردار) کنند.[ مختصر حقوق خانواده، دکتر صفایی، صفحه360]در رابطه با وضعیت حقوقی فرزند ناشی از تلقیح مصنوعی حالت های ذیل را در نظر می گیریم:

الف)تلقیح مصنوعی با نطفه شوهر: در این حالت شوهر نمی­تواند با زن نزدیکی نموده و از طریق عادی صاحب فرزند شود بنابراین تلقیح مصنوعی با نطفه شوهر انجام می شود. در این صورت فرزند متعلق به شوهر و زن می باشد زیرا کلیه شرایط نسب(رابطه خونی میان دو نفرکه یکی به طور مستقیم از شکم دیگری بدنیا آمده باشد. شرح جامع قانون مدنی، دکتر بیات، صفحه 794) مشروع و قانونی در اینجا وجود دارد.[ مختصر حقوق خانواده، دکتر صفایی، صفحه363 ]برای الحاق طفل به پدر و مادر خصوصیتی در نزدیکی نیست (یعنی نزدیکی شرط نیست)اگرقانون گذار در مواد 1185و 1159 قانون مدنی از نزدیکی سخن گفته به اعتبار این است که معمولا به موجب نزدیکی انعقاد نطفه صورت می پذیرد.پس هرگاه نطفه شوهر با وسیله ای جز نزدیکی وارد رحم زن شود و از ترکیب اسپرم شوهر با تخمک زن فرزندی پدید آید ملحق به صاحب نطفه و مادر است و ازلحاظ نسب و آثار حقوقی آن مشکلی ایجاد نمی­کند و بچه ای که به این ترتیب به وجود می آید متعلق به زن و شوهر است عمل مزبور علی الاصول فاقد جنبه­ی کیفری و ماهیت جرم و حرمت شرعی است مگر اینکه در طریق اعمال این روش عمل حرام و یا احیانا جرم صورت گیرد که فقط همان عمل جرم یا حرام است و تاثیر در اصل صحت یعنی انتقال جنین ندارد. [ بررسی حقوقی اهدای گامت و جنین، دکتر محمد روشن، صفحه 410 و 411]

ب)تلقیح مصنوعی با نطفه غیر شوهر: در این حالت تلقیح مصنوعی با نطفه شخصی غیر شوهر است. در رابطه طفل مورد نظر با مادر اعم از اینکه زن جاهل یا عالم باشد زنا(رابطه جنسی نامشروع بین زن و مردی که دلبستگی به واسطه عقد نکاح) صدق نمی کند و طفل ملحق به مادر است.[ مختصر حقوق خانواده، دکتر صفایی، صفحه364 ] طفل در صورتی به مادر خود ملحق نمی شود که مادر زناکار محسوب گردد.[ماده 1167 قانون مدنی]در رابطه با رابطه طفل با زن شوهر دار، هر طفلی که از زن شوهر دار با رعایت مدت حمل(بارداری) به دنیا آمده باشد به شوهر ملحق می شود در این مورد نیز طفل به شوهر ملحق می شود مگر اینکه ثابت شود طفل متعلق به مرد دیگری است. عملا در صورتی که تلقیح با رضایت شوهر انجام شده باشد، شوهر اقدام به نفی ولد(نفی نسب به وسیله پدر ) نمی کند و برای طفل شناسنامه با نام خانوادگی خود می گیرد بدین سان طفل ظاهرا منتسب به شوهر خواهد بود.[ مختصر حقوق خانواده، دکتر صفایی، صفحه365]