خسارت تاخیر تادیه

خسارت می تواند از جانب خواهان (= کسی که دعوا را اقامه کرده است. ) یا خوانده (= کسی که خواهان علیه او اقامۀ دعوا کرده است. ) مطالبه گردد.

الف- مطالبۀ خسارت خواهان: خواهان می تواند، به دلیل تقصیر خوانده و اثبات آن، به سه شکل مطالبۀ خسارت نماید؛ برای آگاهی از تقصیر و کیفیت اثبات آن به دیاگرام مطالبۀ خسارت مراجعه بفرمایید.

1- ضمن تقدیم دادخواست دعوای اصلی: به عنوان متفرعات دعوا، بدون تشریفات و بدون هزینۀ دادرسی، در خواست مطالبۀ خسارت کند.

2- در اثنا و جریان دادرسی دعوای اصلی: به عنوان متفرعات دعوا، بدون تشریفات و بدون هزینۀ دادرسی، درخواست ( کتبی / شفاهی ) مطالبۀ خسارت می شود. این درخواست مشمول مادۀ 98 قانون آیین دادرسی مدنی نبوده و تا ختم دادرسی قابل طرح است.

3- در قالب دادخواست مستقل: خواهان می تواند پس از پیروزی قطعی در دعوا، با تقدیم دادخواست جداگانه و رعایت تشریفات و پرداخت هزینۀ دادرسی، مطالبۀ خسارت نماید.

ب- مطالبه خسارت خوانده: خوانده نیز می تواند به اثبات اینکه خواهان عمداً یا با علم به غیر محق بودن در دادرسی، طرح دعوا نموده است، مطالبۀ خسارت کند. مطالبۀ خسارت خوانده غالباً در قالب دادخواست مستقل و با تشریفات و هزینۀ دادرسی به عمل می آید. هر چند مطالبۀ خسارت خوانده در جریان دادرسی یا در ضمن دادخواست واخواهی و تجدید نظر نیز قابل تصور است.

ج- موضوع خسارات: موضوع خسارات قابل مطالبه در مادۀ 515 قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده است. ما نیز در دیاگرام مطالبۀ خسارت مفصلا به شرح هریک پرداخته ایم. اکنون مجال آن است که به صورت تخصصی به خسارت تأخیر تأدیه،  به شکل مفصل بپردازیم.

خسارت تأخیر در انجام تعهد یا عدم انجام تعهد: خسارت تأخیر در انجام تعهد یا عدم انجام تعهد، مشروط بر اثبات تقصیر خوانده قابل مطالبه است، همچنین اجرت المثل اموال خواهان نیز به لحاظ تأخیر تسلیم یا عدم تسلیم خواسته، از باب اتلاف (= از بین بردن مال دیگری کلاً یا بعضاً بطوریکه فعل منشاء اتلاف بویسله خود فاعل به هدف هدایت شده باشد، مانند تحریک سگ درنده به دریدن لباس عابرین  یا بطور مستقیم، بوسیله آلت یا بدون آلت،  به هدف وارد شده باشد،  مانند شکستن پنجره دیگری با سنگ یا با دست ) و تسبیب (= وارد کردن ضرر به مال غیر که فعل و منشاء ضرر بوسیله خود فاعل به هدف هدایت نشده باشد بلکه بر اثر تقصیر و بی مبالاتی و غفلت و عدم احتیاط وی ضرری متوجه غیر گردد ( مثل اینکه زنجیر سگ را محکم نبندد و سگ رها شده و به عابرین حمله کند )  قابل مطالبه از خوانده است. برای آشنایی کامل با این عنوان، لطفا به دیاگرام مطالبه خسارات بلاک خسارت قراردادی مراجعه بفرمایید.

خسارات قراردادی: پیش از آنکه وارد شرح و بسط مطلب بالا شویم باید با خسارات قراردادی آشنا شویم: اگر شخصی نقض تعهدات قراردادی نماید، یعنی تعهدات قراردادی خود را اجرا نکند، برای او مسئولیت قراردادی ایجاد میشود. یعنی باید خسارات ناشی از این نقض عهد را جبران کند. برای آشنایی کامل با این عنوان، لطفا به دیاگرام مطالبه خسارات، بلاک خسارت قراردادی مراجعه بفرمایید.

خسارت تأخیر تأدیه (= تأدیه به معنی پرداخت است. ) :  خسارت تأخیر تأدیه با خسارت تأخیر در انجام تعهد متفاوت است. خسارت تأخیر تأدیه طبق مادۀ 522 قانون آیین دادرسی مدنی در موضوعات دینی که نوعش وجه رایج است، مطرح می شود. به عبارتی در اینجا با خسارت تأخیر تأدیه پول مواجهیم که اخص (= خاص تر و جزئی تر ) از خسارت تأخیر انجام تعهد است.

 ( منبع: - کتاب حقوق مدنی جلد دوم - قواعد عمومی قراردادها- حسین صفایی- ص208  

قواعد عمومی قراردادها (جلد چهارم - اجرای قرارداد) - دکتر ناصر کاتوزیان- ص 113 تا 132   )