عزل امین

امین از لحاظ لغوی به کسی گفته می شود که دارای صفت درستکاری و دور از خیانت است. چون در جامعه بشری بیشتر انسانها نیکوکار می باشند، قاعده این است که هر کسی میتواند به این سمت نصب شود، مگر اینکه خلاف امانتداری او ثابت شود. در ماده 119 قانون امور حسبی مقرر شده است :« اشخاصی که نباید به قیمومت منصوب شوند، به سمت امین معین نخواهند شد.» در نتیجه، عدم صلاحیت استثناء است و فقط افرادی نمی توانند امین شوند که اهلیت  و شایستگی درستکاری را ندارند.(حقوق مدنی اشخاص و حمایتهای حقوقی، دکتر علیرضا باریکلو،  1398، ص 102)

طبق ماده 1231 قانون مدنی اشخاص ذیل نباید به سمت قیمومت معین شوند:

1.کسانی که خود تحت ولایت یا قیمومت هستند.

2.کسانی که به علت ارتکاب جنایت یا یکی از جنحه های ذیل به موجب حکم قطعی محکوم شده باشند: سرقت، خیانت در امانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس یا منافیات عفت، جنحه نسبت به اطفال، ورشکستگی به تقصیر.

3.کسانی که حکم ورشکستگی آنها صادر و هنوز عمل ورشکستگی آنها تصفیه نشده است.

4.کسانی که معروف به فساد اخلاق باشند.

5. کسی که خود یا طبقه اول او ( مادر، پدر، فرزند و نوادگان و هرچه پایین رود) دعوایی بر محجور داشته باشد.

عدم شایستگی افراد مذکور در بند اول این ماده بر این مبنا است که اینگونه افراد توانایی و صلاحیت اداره اموال خود را ندارند. مبنای بند 2 ،3 و 4 در این است که این افراد صفت امانت ندارند و مبنای بند 5 در این است که چون اینگونه افراد نسبت به محجور(صغیر، مجنون، سفیه را محجور گویند.) بی طرف نیستند، ممکن است از سمت خود به ضرر محجور و به نفع خود یا اقربای (نزدیکان) خویش سوءاستفاده نمایند. لذا قانون اینگونه افراد را از سمت امین محروم نموده است. در نتیجه، غیر از این افراد بقیه اشخاص می توانند به سمت امین نصب شوند.(حقوق مدنی اشخاص و حمایتهای حقوقی، دکتر علیرضا باریکلو، 1398، ص 103)