مطالبه خسارت

استیفا در لغت به‌معنی بهره جستن است و در اصطلاح حقوقی و به ویژه در مباحث مربوط به موارد ضمان قهری به معنی بهره‌مند شدن و انتفاع شخصی، بدون انعقاد قرارداد و یا عقد از عمل دیگری (مطابق ماده 336 قانون مدنی) و یا از مال دیگری با اذن صاحب آن (بر اساس ماده 337 قانون مدنی) می‌باشد و مربوط به جایی است که شخص به هزینه یا کار دیگری، بر دارایی خود می‌افزاید. به عنوان مثال، اگر مسافری در راه آهن از بارکشی فردی بهره‌مند شود، اقدام به استیفا از عمل شخص دیگری کرده است و باید آن را جبران کند یا اگر شخصی از مالک مالی بخواهد که مالش را به کسی صدقه بدهد و مالک این ‌کار را انجام دهد، شخص دستور‌دهنده اقدام به استیفا از مال شخص دیگری کرده و به همین دلیل ملزم به جبران آن است.

هم چنین تبصره الحاقی (مصوب 1385/10/23 مجمع تشخیص مصلحت نظام) مقرر می‎دارد: "چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده و عرفاً برای آن کار اجرت‌المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می‌نماید."

علاوه بر آن بر اساس ماده 29 قانون حمایت خانواده هرگاه زن با درخواست طلاق از جانب همسرش مواجه ‌شود، می‌تواند در دفاع از خود اجرت‌المثل ایام زوجیت را نیز درخواست نماید. تفاوت ماده اخیر با تبصره ماده 336 به این صورت است که در مورد تبصره ماده 336 فرد می‌تواند در زمان زوجیت بدون اینکه بخواهند جدا شوند، تقاضای اجرت‌المثل کند. ( کتاب وقایع حقوقی ( مسئولیت مدنی )- دکتر ناصر کاتوزیان- انتشارات گنج دانش- چاپ 1396- ص 239 تا 252 )