ابطال ثبت واقعه ازدواج

عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی تواند شوهر دیگری بگیرد. عده دارای اقسام مختلفی است: عده وفات، عده طلاق، عده فسخ نکاح، عده نزدیکی به شبهه و عده بذل یا انقضا مدت در ازدواج موقت.( صفایی و امامی، سید حسین و اسدالله، مختصر حقوق خانواده ، ص 115)

الف. عده وفات: عده وفات یعنی مدتی که زن بعد از مرگ شوهر باید برای ازدواج مجدد صبر کند. عده وفات چه در دائم و چه در موقت در هر حال چهار ماه و ده روز است اما اگر زن باردار باشد و زایمان او در فاصله بیشتر از چهار ماه و ده روز صورت گیرد، مدت عده تا زمان زایمان خواهد بود.( صفایی و امامی، سید حسین و اسدالله، مختصر حقوق خانواده ، ص 116) 

ب. عده طلاق: عده زن باردار تا زمان وضع حمل است. بنابراین اگر با فاصله کمی بعد از طلاق زایمان رخ دهد، عده منقضی می شود و زن می تواند مجددا ازدواج کند. عده زن غیرباردار سه طهر است. طهر در اصطلاح حقوقی به معنی پاکی زن از عادت زنانگی و نیز مدتی که بین دو عادت زنانگی قرار می گیرد. چون معمولا زنان ماهی یکبار عادت می شوند، مدت عده طلاق اغلب در حدود سه ماه است و در احکام دادگاه ها نیز سه ماه ذکر می شود. اگر زن با اقتضای سن، یعنی با اینکه به سن یائسگی نرسیده و در سن زنانی است که عادت می شوند، عادت زنانگی نبینند، مدت عده دقیقا سه ماه خواهد بود. (صفایی و امامی، سید حسین و اسدالله، مختصر حقوق خانواده ، ص 118)

ماده 1155 قانون مدنی مقرر می دارد:" زنی که بین او و شوهر خود نزدیکی واقع نشده و همچنین زن یائسه نه عده طلاق دارد و نه عده فسخ نکاح، ولی عده وفات در هر دو مورد باید رعایت شود."

نکته: عده فسخ نکاح دائم و عده نزدیکی به شبهه مانند عده طلاق می باشند.( صفایی و امامی، سید حسین و اسدالله، مختصر حقوق خانواده ن، ص 115 و 116)

ج. عده فسخ نکاح موقت و عده بذل یا انقضای مدت در ازدواج موقت: اگر زن باردار باشد عده او با وضع حمل منقضی می شود. اگر زن باردار نباشد عده او دو طهر است مگر اینکه زن با اقتضای سن، عادت زنانگی نبیند که در این صورت 45 روز است.( صفایی و امامی، سید حسین و اسدالله، مختصر حقوق خانواده ، ص 118)

بنابراین ازدواج با زنی که در عده دیگری است در حکم نکاح با زن شوهردار است و ازدواج باطل است. اگر کسی با زنی که در عده طلاق یا عده وفات است، با علم به عده و حرمت نکاح، ازدواج کند عقد باطل و موجب حرمت ابدی می شود.  همچنین است اگر ازدواج بدون علم به این دو امر یا یکی از آنها واقع شده و نزدیکی هم صورت گرفته باشد. اما در صورت جهل ( به عده و حرمت نکاح یا یکی از آن دو) و عدم وقوع نزدیکی عقد باطل است ولی حرمت ابدی ایجاد نمی شود. (صفایی و امامی، سید حسین و اسدالله، مختصر حقوق خانواده ، ص 119)1