شرایط درستی عقد بیع

مطابق ماده 372 و 441 قانون مدنی اگر در مواردی که وجود مبیع حین العقد لازم است بخشی از آن موجود و بخشی دیگر وجود نداشته باشد، عقد تجزیه می شود نسبت به بخش موجود صحیح و نسبت به بخش غیر موجود باطل است.اگر در این فرض مشتری نسبت به این امر جاهل باشد می تواند عقد را به استناد خیار تبعض صفقه فسخ کند.همچنین می تواند از ثمن متناسب با بخش غیر موجود مبیع بکاهد ولی درصورت علم به موضوع تنها می تواند از ثمن بکاهد.

برای مثال، کالایی با کشتی در راه حمل به ایران است؛ گیرنده نمی داند که کشتی غرق شده و آن را می فروشد، چنین بیعی باطل است.ولی اگر تنها نیمی از کالا در اثر حادثه از بین رفته باشد، در این گونه موارد عقد به اعتبار موضوع آن به دو عقد درست و باطل تقسیم می شود.درباره آنچه مبیع وجود داشته عقد درست است و نسبت به بقیه باطل.منتها این حکم در صورتی است که بتوان برای بخش باقی مانده ارزشی قائل شد.پس اگر لباسی فروخته شود و معلوم گردد که نیمی از آن لباس سوخته است تمام عقد باطل است. (دکتر ناصرکاتوزیان-درسهایی از عقود معین-جلد اول-ص44)