مقايسه تقلب نسبت به قانون و حيل شرعيه در حقوق خصوصي

نویسندگان: مسعود اخوان فرد، محمد امین کیخا فرزانه و امین بدیع صنایع

چکیده:

امروزه اهميت واقعيتي به نام ضرورت قانون براي بقا جامعه و تنظيم روابط اجتماعي انسان ها بر کسي پوشيده نيست، به همين مناسبت بيشتر دانشمندان و صاحب نظران صرف نظر از افکار و عقايد خاصي که درباره منشأ، مبنا و هدف قوانين و نظامات اجتماعي دارند. در اين مساله متفق القول اند که وجود قوانين و نظامات اجتماعي براي حفظ منابع و مصالح فردي و اجتماعي ضروري است لکن معمولا افراد زيرک از طرق به ظاهر قانوني نقض قانون مي کنند. در فقه اسلامي نيز تحت عنوان حيل الربا مباحثي طرح شده است که در واقع، از جهات مبنايي مطابقت زيادي با مفهوم تقلب نسبت به قانون در فرهنگ غرب دارد، بنابراين، ما در اين مقاله بعد از بررسي مبنايي اين دو مفهوم و مقايسه آن ها به بررسي نظر مختار با تکيه بر مباني حضرت امام خميني (ره) در زمينه حيل شرعيه مي پردازيم و در نهايت، به مواردي از مواد قانوني مربوط به بحث حيل و تقلب در حقوق ايران مي پردازيم. به نظر مي رسد از منظر مبنايي حيل شرعيه و تقلب نسبت به قانون نه در فقه اسلامي و نه در حقوق موضوعه قابل پذيرش نيست.