نسبت تعزیر با نهی از منکر در فقه امامیه

نویسندگان: مجتبی جاویدی - مهدی حمیدی

چکیده:

«تعزیر» و «نهی از منکر» در فقه امامیه به عنوان دو پاسخ نسبت به گناه، و راهکارهایی برای مقابله با آن هستند. این مقاله در مقام نسبت‌سنجی میان این دو نهاد است. بر اساس نتایج حاصل از این مقاله، تعزیر و نهی از منکر اشتراکات و شباهت هایی با یکدیگر دارند. اما با این حال، هر یک از آن‌ها ویژگی ها و احکام خاصی دارند که لزوما در دیگری جریان نمی‌یابد. برداشت از نهی از منکر، می تواند گسترده یا محدود باشد و این تفاوت برداشت، در نسبتی که نهی از منکر با تعزیر پیدا میکند، موثر است. برداشتی که در فقه امامیه از نهی از منکر رواج دارد، برداشتی محدود است که تعزیر را در بر نمی‌گیرد و با آن تفوات جوهری دارد. نهی از منکر در اصطلاح فقهی آن، مربوط به مرحل ی پیش از گناه است؛ در حالی که تعزیر، گونه ای مجازات و مربوط به پس از گناه است. البته رفتاری واحد می تواند به اعتباری نهی از منکر باشد و به اعتباری دیگر تعزیر؛ بدنی معنا که اگر هدف از آن، برخورد با گناه انجام شده باشد، تعزیر است؛ و اکر هدف، جوگیری از ارتکاب مجدد آن گناه یا گناهی دیگر در آینده باشد، نهی از منکر است.

واژگان کلیدی: نهی از منکر، تعزیر، گناه، جرم، فقه امامیه.