آثار حقوقی تغییر جنسیت بر عقد نکاح در فقه اسلامی و نظام حقوقی کامن لا

نویسندگان : محسن صفری ، سید مهرداد امیر شاهکرمی

چکیده : 

با پذیرش و مشروعیت عمل تغییر جنسیت در نظام‌های حقوقی مختلف، اثر تغییر جنسیت بر عقد نکاح فرد پس از تغییر جنسیت زوج یا زوجین، از مهم‌ترین مسائلی است که فقها و حقوق‌دانان به آن پرداخته‌اند. اینکه عقد نکاح پس از تغییر جنسیت همچنان دوام دارد یا خیر، مهم‌ترین پرسشی است که صاحب‌نظران در نظام‌های مختلف حقوقی در پاسخ به آن کوشیده‌اند. در برخی از حالات همچون تغییر جنسیتِ یکی از زوجین یا تغییر جنسیت زوجین به‌ صورت غیر هم‌زمان، فقها به‌اتفاق بر انحلال نکاح معتقدند؛ درحالی‌که در برخی از حالات، همچون تغییر جنسیت هم‌زمان زوجین، در انحلال یا صحت عقد نکاح اختلاف وجود دارد. در بریتانیا نظام کامن‌لا تحت قانون بازشناسی جنسیت، فردِ ِتغییر جنسیت داده را موظف کرده است ظرف شش ماه عقد نکاح خود را باطل نماید تا جنسیت او به‌رسمیت شناخته شود. البته در برخی ایالت‌های امریکا تغییر جنسیت موجب فسخ یا بطلان نکاح نیست. در این نوشته تلاش شده است ضمن بیان مطالبی پیرامون موضوع و ماهیت مسئله به بیان احکام فقهی و حقوقی آن پرداخته شود‎ و دیدگاه‌های مختلف در این زمینه در فقه اسلامی و نظام کامن‌لا بیان گردد.