مطالعه تطبیقی تبدیل تعهد در حقوق ایران و غرب (روم و فرانسه)

نویسندگان : علی زارعی ، محمود کاظمی

چکیده : 

تبدیل تعهد یک نهاد حقوق روم بوده که به حقوق کشورهای غربی رسوخ کرده است. در حقوق روم، چون تعهد یک رابطۀ شخصی بین طرفین آن بود، با تغییر هریک از ارکان آن (متعهد، متعهدله و...) تعهد نیز ساقط می‌شد؛ بدین‌سان امکان انتقال تعهد (انتقال طلب و دین) وجود نداشت. برای تحقق انتقال دین و طلب، تبدیل تعهد تأسیس شد. باوجود تحولدر مفهوم تعهد در حقوق غرب، هنوز هم انتقال دین (جنبۀ منفی تعهد) در مفهوم رومی آن پذیرفته نشده است؛ به‌علاوه تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل موضوع، مفید و مورد استفاده است؛ از این نظر این نهادهنوز اهمیت زیادی در نظام‌های حقوقی غربی دارد و احکام و آثار آندر دکترین و رویۀ قضایی مورد توجه است. قانون مدنی ایران با اقتباس از قانون مدنی فرانسه به‌اختصار در دو ماده از این نهاد نام برده که تفسیر آن اختلاف نظرهای زیادی ایجاد کرده است. برخی آن را مبتنی بر اشتباه در ترجمه تلقی کرده، برخی دیگر آن را نهادی زائد دانسته‌اند. براین‌اساس، مطالعۀ جامع این نهاد در حقوق روم و فرانسه، برای تبیین احکام آن در حقوق ایران بسیار مفید است.