بررسی حمایت حقوقی از ایده (مطالعه تطبیقی در نظام های حقوقی ایران و فرانسه)

نویسندگان: سعید محسنی ، سید محمد مهدی قبولی درافشان

چکیده : 

ایده نقطۀ آغازین خلق آثار فکری، و توسعه و پیشرفت علم و فناوری و هنر است. در بسیاری از موارد، پیدایش ایده مستلزم مطالعه و تحمل رنج‌های زیادی است. بنابراین مسئله این است که آیا از نظر حقوقی ایده قابلیت حمایت دارد؟ جستار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از مطالعات تطبیقی در نظام‌های حقوقی ایران و فرانسه، ضمن بررسی این پرسش در عرصه‌های مختلف حقوقی، به این نتیجه دست یافته است که در هر دو نظام حقوقی، ایدۀ صرف به دلیل نبود شکل خارجی به‌عنوان اثر ادبی- هنری، طرح صنعتی، علامت تجاری، نشانۀ جغرافیایی و نیز نرم‌افزار رایانه‌ای،‌ قابل حمایت نیست. لیکن ایدۀ مربوط به نام تجاری و نیز ایده‌ای که دارای کاربرد صنعتی باشد، می‌تواند با احراز شرایط قانونی، از حمایت قانونی ویژۀ نام تجاری یا اختراع برخوردار شود. همچنین در صورت وجود شرایط، تعرض به ایده مسئولیت مدنی متجاوز را به‌دنبال دارد. در حقوق فرانسه حمایت از ایده از راه دعوی رقابت مکارانه امکان‌پذیر است و نیز ایده‌ای که جزئی از محتوای پایگاه ‌داده را تشکیل دهد، مشمول حمایت‌های قانونی خاص است.