آثار و ویژگی های حق از دیدگاه فقه امامیه و قانون مدنی

علیرضا فروغی 

چکیده

شناسایی آثار و ویژگی های حق، به منظور تمایز بین آن و سایر مفاهیم و تأسیسات مشابه اهمیت خاصی دارد. شناخت این آثار و ارائه آن به عنوان کلیدهای شناسایی حق از سایر مفاهیم جنبه کاربردی دارد و این امکان را فراهم می کند، که به طور مثال در موارد مشتبه بین حق و حكم، حق از حکم تمیز داده شود. این روشی است که فقهای امامیه در بحث از حق به کار گرفته اند و به طور خاص فقهای متأخر در رساله هایی که در باب حق و حكم نوشته اند بر آن تأکید نموده اند.

مشهور فقهای امامیه برای حق، در مقایسه با حکم سه ویژگی را برشمرده اند: ۱. اسقاط پذیری حق ۲. نقل پذیری حق ۳. انتقال پذیری حق. برخی استادان، ویژگی چهارمی را با عنوان امکان تعهد به سلب حق نیز اضافه نموده اند. در این مقاله، این آثار و ویژگی ها از منظر فقه امامیه و قانون مدنی مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه ها: حق، آثار، اسقاط، نقل، انتقال قهری، فقه امامیه، قانون مدنی