مطالعه تطبیقی حق دولت ها بر مالکیت و حاکمیت منابع نفت و گاز

نویسندگان: الهام امین زاده، علی نیک بخش شرفشاده

چکیده: 

تاریخ تحول قرارداد های نفتی و جنبش های ملی همواره با این مهم همراه بوده که مالکیت منابع زیرزمینی نفت و گاز در ید مبسوط دولت میزبان باقی بماند و شرکت نفتی خارجی ، که خود نماینده جهان سرمایه است، فقط بتواند در مقابل تعهدات قراردادی خود در انتظار انجام تعهدی از طرف دولت میزبان (صاحب مخزن نفت و گاز) باشد. این نگرانی تاریخی خود موجب ایجاد محدودیت در مالکیت شرکت نفتی خارجی بر منابع نفت و گاز، به ویژه در کشور های منطقه خاورمیانه شده است. حاکمیت دولت ها برابر با عدم انتفاع کشور های دیگر از این منابع خواهد شد و برای کشور صاحب مخزن حق انحصاری ایجاد می کند. در این مقاله با بررسی قوانین ایران، مقررات بین المللی آرای داوری و نظریات فقیهان ملاحظه میشود که همگی این ها بر مالکیت دولت میزبان بر این منابع اتفاق نظر دارند و برای شرکت خارجی نیز حق اخذ غرامت شناخته شده است.